Fly4free.pl

Planowałem już od dawna powrót do ciekawej Afryki i jeżeli nawet Madagaskar nie jest sensu stricte związany z czarnym kontynentem to jak najbardziej spełnia wymagania dzikiego lądu. To kraj bardzo dobrze kojarzący się w Polsce chociażby przez postać -skądinąd - węgierskiego szlachcica o słowiańskim nazwisku Beniowski lub naszej narodowej chęci kolonizacji tej wyspy w nieodległej przeszłości.

Listopad wydaje się dobrym terminem tuż przed rozpoczęciem pory deszczowej więc skrzykuję moje stałe towarzystwo na 10-dniowy wyjazd w osiem osób. Na więcej czasu nie mamy przestrzeni ze względu na inne zobowiązania.

No ale co tam zwiedzać i robić? Nasze biura podróży organizują już zorganizowane wycieczki na Nosy Be, wysepkę w pobliżu, gdzie zdołano pobudować kurorty all-inclusive i skąd turyści rzadko wyściubiają nos. To absolutnie nie dla mnie.

Prawdziwy Madagaskar czai się w sercu wyspy, przy drodze, na polach uprawnych, w wioseczkach ale i także wspaniałych parkach narodowych. To wszystko właśnie chcemy zobaczyć i przeżyć.

Eny, eny to po malgasku „tak, tak”. Odpowiedź, którą dostaniecie na każde trudne pytanie zadane tubylcowi 😊. Zaraz po mora,mora czyli „powoli, powoli” to najlepiej oddające rzeczywistość słowa na wyspie.

Niestety wizyta na Madagaskarze oprócz oczywistego odwiedzenia Króla Juliana i zrobienia foty Alei Baobabów to także doświadczenie przerażającego wprost zacofania i biedy. Czegoś co mnie osobiście bardzo ruszyło, bo się nie spodziewałem aż tak wielkich problemów wewnętrznych z którymi Malgasze się mierzą dzisiaj. Wyobraźcie sobie, że w kraju, opartym o rolnictwo prawie nie ma zmotoryzowanych narzędzi rolniczych. Orka polega na zaprzęgnięciu wołów (zebu) do pługa, młócka to dosłownie walenie ręczne kłosami o klepisko, wyrób rumu to uliczne destylarnie w beczkach itp.
Na południu prawie nie ma prywatnych samochodów co nie jest kłopotem bo dróg też nie ma. Przemieszczaliśmy się ze średnią prędkością 20km/h co i tak bywało wyczynem w niektórych miejscach. Wydaje mi się, że na drodze spędziłem więcej czasu niż śpiąc w łóżku!

Na dodatek miesiąc przed wylotem wydarzył się na Madagaskarze przewrót wojskowy. Wybuchły krwawo tłumione zamieszki, obalono prezydenta i generał zbuntowanej armii ogłosił się nowym wodzem narodu. W sumie nic szczególnego, w Afryce tego typu przewroty to norma i standard. Ale musiałem się upewnić, że będziemy bezpieczni. Na szczęście sytuacja zdążyła się jako-tako unormować.

Wspaniałe kompendium wiedzy o Madagaskarze zebrał w swojej niedokończonej relacji @man4business [1]. Znajdziecie tam wszystkie praktyczne wskazówki, linki do wszystkich blogów o podróżach na Madagaskar, informacje o walutach, transporcie lokalnym i wiele innych pożytecznych rzeczy, które trzeba poznać przed podróżą. Ja czerpałem całymi garściami 😊.

Ale ta relacja to mój autorski miks opisów przyrody, wspaniałych widoków i egzotycznych zwierząt w połączeniu z prozą życia zwykłych ludzi starających się związać koniec z końcem…

Czy było spotkanie z Królem Julianem?



Jakie kolory mają kameleony?



Czy naprawdę bieda tam aż piszczy?



Co można spotkać na polu ryżowym?



Jak wygląda pasmo górskie Tsaranoro widziane ze szczytu Cameleon’s Peak?



No i czy bieda-aleja baobabów jest też w Ifaty?



O tym i jeszcze więcej będzie w tej relacji – stay tuned…

[1] Kompendium wiedzy @man4business https://www.fly4free.pl/forum/madagaskar-mora-mora,213,178531


P.S. No nie było pingwinów…. ☹

_________________


"Turysta to ktoś, kto już od przyjazdu myśli o powrocie do domu, podczas gdy podróżnik nie wie, czy w ogóle wróci"

Nie ma za dużo połączeń do Antananarywy, stolicy Madagaskaru, którą notabene miejscowi nazywają po prostu Tana. Oczywiście lata AirFrance jako swojej byłej kolonii, ale ostatnio przez aktualną sytuację polityczną (zamieszki i obalenie prezydenta) latał mocno w kratkę lub odwoływał loty. Ja zdecydowałem się już w czerwcu na Ethiopian. Co ciekawe, bilet z Warszawy przez Wiedeń był prawie 700zł droższy niż przez Sztokholm z przesiadką. Tak więc zdobyliśmy bilety WAW-ARN-ADD-TNR a na powrocie TNR-ADD-IST-WAW. Odcinki do Sztokholmu i ze Stambułu LOTem na Embraerach. Na szczęście wszystko na jednym bilecie, z bagażami rejestrowanymi w cenie i z wygodnymi 2-godzinnymi przesiadkami. Wyszło po 3945zł za RT.

Teraz trasa. Mamy tylko niecałe 10 dni a nasze Panie zażyczyły sobie co najmniej 2 dni na opalanie i chillout (!), więc muszę mocno okroić moje plany. Tak naprawdę finalną trasę zdeterminowała nam dostępność biletów na loty wewnętrzne Madagascar Airlines. Pierwotny plan aby wrócić do stolicy z Morondawy wyleciał przez brak biletów (już w czerwcu!) na to połączenie. Jedyna opcja, która nam została to powrót z Toliary wcześnie rano w ten sam dzień kiedy mamy loty powrotne do Europy. Co dla nas oznacza skreślenie Morondawy i Parku Tsingy de Bemaraha i skupienie się na drodze RN7 do Toliary i Ifaty. W Ifaty też są baobaby więc nie stracimy przynajmniej tego. Parku Tsingy de Bemaraha żałuję bardzo ☹, next time.

Kolejna korekta wychodzi nam przez te plażowe zachcianki naszych Pań. Jak chcemy posiedzieć w Ifaty na plaży to musimy odpuścić też Andasibe i okolice. To robię już z mniejszym bólem, nadrobimy te widoczki w Parku Ranomafama, gdzie będziemy dwie noce.
I tak oto skrystalizował się plan (brałem pod uwagę wskazówki @man4business oraz @Woy -a):

1. Wieczorne zwiedzanie Tany po przylocie z Addis
2. Antsirabe i okolice
3. Park Ranomafama
4. Anja Reserve
5. Tsaranoro Valley i trekking na Cameleon’s Peak
6. Park Isalo
7. Toliara i Ifaty z przedłużonym relaksem na plaży 😊
8. Powrót samolotem do Tany i wylot

Bilet z Toliary do Tany kupiliśmy bezpośrednio na stronie przewoźnika Madagascar Airlines za 116 euro od osoby (cena z bagażem rejestrowym).

Teraz przyszła kolej na wybór środka transportu. I tu przyszedł w sukurs znowu nieoceniony @man4business, który w swojej relacji [1] przeprowadził drobiazgową analizę „make vs.buy” 😉

Jednym słowem napisałem do rzeczonego i polecanego Tsu z prośbą o wynajem samochodu z kierowcą na mój plan. Dogadaliśmy się szybko (a dokładniej to z jego żoną Lovą) i mamy za 450euro od osoby transport z kierowcą, przewodnika (okazał się nim Tsu we własnej osobie 😊, przewrót spowodował gwałtowne odwołanie wielu jego innych wycieczek), paliwo, przewodników i wstępy do wszystkim parków oraz rekomendacje hoteli. Z tych ostatnich skorzystaliśmy tylko w jednym miejscu, w dolinie Tsaranoro. Całą resztę ogarnęliśmy na portalu na B. i na AirBnB.

Lova sprawnie odpowiadała na wszystkie moje pytania przez Whatsappa i ostatecznie przekonała nas, że już jest bezpiecznie po przewrocie i jeżeli nie będziemy w Tanie w paru miejscach to nic nam nie grozi. Zapewniła nas także, że nie potrzebujemy żadnych szczepień oraz jeszcze przed porą deszczową nie musimy tak bardzo uważać na malarię. Zważywszy, że po malaronie nie czuję się najlepiej odpuściłem jego branie.

Lecimy więc na początku listopada. Do Sztokholmu zabiera nas Embraer 190 LOTu a tam gładka przesiadka na nocny lot Dreamlinerem do Addis.





Tamże wysiadka z buta na płytę i 2 godzinki w mega zatłoczonym nowym terminalu, który chyba już jest za mały. To akurat dobry czas, aby napić się spokojnie etiopskiej kawki za 2,5usd za filiżankę 😊 Pycha!



Kolejny Dreamliner zabiera nas na Madagaskar! Boarding znowu z autobusu:





Tym razem to jedna z najstarszych maszyn we flocie co niestety widać we wnętrzu. (litościwie daruję szczegółów). 4 godzinki mijają szybciutko:



Tana wita nas lekkim deszczykiem ale i upałem i uśmiechem



Imigracja polega na wypełnieniu składanego świstka, z którym należy iść:

1. Do kontroli sanitarnej na oderwanie kawałeczka gdzie przyznajemy się, że szczepiliśmy się na COVID (!)
2. Do osobnego okienka opłaty wizowej - 10USD za pobyt do 15 dni
3. Do osobnego okienka o wklejenie wizy
4. Do osobnego okienka o podstemplowanie tej wizy
5. I na końcu do sprawdzenia u innego pana czy to wszystko po kolei zrobiliśmy dobrze!!!
No masakra, do każdego okienka trzeba było stać w osobnej kolejce, na szczęście obcokrajowców jak na lekarstwo więc jakoś poszło szybko 😊

Po odebraniu bagaży wita się z nami sam Tsu osobiście i prowadzi do busa przed terminalem instruując, że każdy napotkany pomagier bagażu nie robi tego bezinteresownie!



Poznajemy naszego kierowcę, który ani w ząb nie zna języka ale za to łatwo go zapamiętać – wystarczyło zapytań którejkolwiek naszej żony o jego imię i odpowiadały nawet obudzone o północy 😉 – Zara.

Jeszcze rzeźba dla turystów z baobabem i kameleonami



Wymyśliliśmy sobie hotel w samym centrum Tany, do którego udajemy się w korkach popołudniowych. Po drodze objawia się nam rzeczywistość Madagaskaru…





Panie piorą ubrania w rzece (podobno miasto każe płacić za dostęp do wody!) i potem suszą na polach





Na ulicach kwiat motoryzacji francuskiej tak gdzieś z lat 70-tych i 80-tych!





Najwięcej widać lokalnych busów, zwanych tu "taxi be" czyli po angielsku „big taxi”. Są to osobowe busy, do których wsiada się przez tylne drzwi a „konduktor” wisi jedną nogą na zewnątrz trzymając się specjalnego pasa.





Oczywiście są napakowane po kokardkę w środku



Mają tu lokalną kopię coca-coli zwaną World Cola. Smakuje w drinku całkiem poprawnie 😉



Mijamy jeziorko Anosy, na którego środku wznosi się Monument de l’Ange Noir upamiętniający ofiary lokalne walczące u boku Francuzów w I Wojnie Światowej



Dojeżdżamy do centrum







Jak tylko zaczęliśmy wypakowywać nasze walichy z dachu busika od razu ogarnął nas tłum dzieciaków i lokalesów żebrających o wszystko.





Do tego będziemy się niestety musieli przyzwyczaić przez najbliższe dni…. ☹

Postanowiłem pociągnąć internet z Airalo i …. chyba to był słaby pomysł. Airalo korzysta tu z Orange a ten nie ma dobrego pokrycia na Madagaskarze i często po prostu znika. Ale wszędzie gdzie się zatrzymujemy jest wifi od biedy więc jakoś dam radę.

Tsu [2] postanawia zorganizować nam wymianę pieniędzy. Ja poinstruowany przez – a jakże - @man4business spokojnie odpytuję typa o kursy – gościu, który szybciutko przyjechał do nas na motorku z podobno super-hiper kursem chce nam dać 4200 arialów za usd lub 4800 za eur (w kantorze na lotnisku było odpowiednio 4100 i 4600). Wyśmiewam go bezwstydnie ku mocnemu niezadowoleniu Tsu (taki life, prowizji nie będzie) i udaję się zgodnie z poradą do pobliskiego bankomatu, gdzie po uwzględnieniu prowizji (7,5zł) bankomat wydaje mi ariale po kursie przeliczeniowym prawie 5150 w stosunku do euro. Jednym słowem, bankomaty to najlepszy środek uzyskania gotówki na wyspie! Jest też haczyk – na raz bankomat jest w stanie wydać tylko 800.000 arialów, największy banknot to 20.000 arialów więc więcej nie przejdzie przez otwór!
Przy bankomacie trafia mi się parada zabytkowych Citroenów 2CV 😊







Niestety nasz dalszy wspaniały plan wyjścia na miasto krzyżuje wielka ulewa, która niespodziewanie nadchodzi wbrew prognozie pogody ☹ Aż do zmierzchu musimy przeczekać w hotelu. W międzyczasie ze trzy razy ginie zasilanie na parę minut, kolejna rzeczywistość Madagaskaru, do której się trzeba przyzwyczaić. No ale to tylko w wielkich miastach, na wsi w większości nie ma w ogóle dociągniętej energii więc większości społeczeństwa (prawie 70%!) chwilowe zaniki energii nie dotyczą!

Dopiero po zmroku przy lekkiej mżawce wypuszczamy się na miasto. Po ciemku to już żadne zwiedzanie więc udaje się nam namierzyć fajną knajpkę – La Petite Brasserie, gdzie jemy kolację



Ja zamówiłem sobie zgodnie z poleceniem świetnego steka z zebu (lokalnej odmiany krów) z sosem z zielonego pieprzu. Moja przepyszna potrawa kosztuje aż 28.000 arialów czyli …. 23zł 😊 No i mamy rzeczywistość Madagaskaru – ceny jak w Polsce 20 lat temu!
Najedzeni idziemy odespać podróż w miarę komfortowych warunkach, jutro podróż do Antsirabe. Jeszcze wieczorny widoczek z okna na Tanę:



Stay tuned…

[1] Kompedium wiedzy o Madagaskarze @man4business https://www.fly4free.pl/forum/madagaskar-mora-mora,213,178531
[2] Stronka facebooka Tsu https://www.facebook.com/mamy.andrianiaina.90

_________________


"Turysta to ktoś, kto już od przyjazdu myśli o powrocie do domu, podczas gdy podróżnik nie wie, czy w ogóle wróci"

Ta wyprawa to nie jest wyścig na zobaczenie wszystkiego. Obiecałem mojej ekipie, że będziemy robić trasę na luzie i bez żadnych napinek. Poświęcimy więc cały pierwszy dzień na dojechanie do Anstirabe. Na mapie to tylko 170 kilometrów ale trasa zabierze nam cały dzień. Planujemy ruszyć dopiero około 9 rano aby porządnie wyspać się po podróży i odwiedzić jeszcze raz naszą knajpkę La Petite Brasserie na śniadanie typu bufet. Wyczailiśmy to poprzedniego wieczoru i chętnie płacimy po 28.000 arialów za śniadaniowy szwedzki stół z omletami, zestawem kanapkowym, dodatkami, dobrą kawką, owocami i deserem.



Po zapakowaniu naszych bagaży na dach (będziemy to powtarzać codziennie) ruszamy przez miasto. Na ulicach trwa handel w każdym możliwym miejscu:



Tu kolejka naprawdę nie wiadomo za czym



Wyjeżdżamy sprawnie z Tany w kierunku południowym drogą RN7. Jest niedziela i ruch jest niewielki. Pod miastem zaczynają się pierwsze "wille" na przedmieściu:





Krajobraz robi się górzysty



Zastanawiałem się dlaczego Tsu powiedział, że będziemy jechać około 6 godzin, ale po lepsiejszym asfalcie w Tanie zaczyna się smutna rzeczywistość drogowa Madagaskaru. Droga składa się z krótkich odcinków starego asfaltu i …. gigantycznej ilości dziur. Jazda jest szarpana, bo nie możemy się rozpędzić gdyż za moment znowu dziura lub po prostu brak asfaltu. Wygląda to mniej więcej tak:





W mieście były "taxi be" a pomiędzy miastami kursują tak zwane "taxi brousse" czyli po angielski "bush taxi", właściwy jedyny dostępny dla miejscowych transport międzymiastowy. Taxi brousse są wolne i zwykle przeładowane do granic możliwości, bagaże zwykle jadą na dachu:



Pomimo dnia wolnego jednak trochę ciężarówek mijamy, wyprzedzanie jest proste bo wszystkie jadą bardzo wolno



Jest sporo starych modeli Mercedesów i Renault ale również całkiem nowe chińskie ciągniki siodłowe!

Przejazd przez mniejsze miejscowości oznacza również szalony ruch motorków, rowerów i riksz zarówno zmotoryzowanych jak i z napędem nożnym



Tsu zaczyna planować nam wizyty po drodze w warsztacie wyrabiającym biżuterię, fabryce kapeluszy i figurek aluminiowych ale szybko sprowadzam go na ziemię. Oczywiście wiem, że te wszystkie miejsca ma dogadane na prowizję ale kompletnie nie jesteśmy zainteresowani takimi atrakcjami. Musi niestety się z tym pogodzić i jedziemy spokojnie bez zbędnych przeszkadzajek.
Ale propozycję wizyty w lokalnej wiosce przyjmujemy. Jesteśmy niedaleko stolicy, na tym obszarze mieszka plemię Merino, jedno z 18-stu egzystujących na Madagaskarze. Dominuje w stolicy i w klasie panującej od dłuższego czasu. Tsu też jest Merino, opowiada, że protoplaści Merino przypłynęli na Madagaskar z wysp Indonezji stąd Merino mają raczej śniadą a nie czarną skórę.

Zara zatrzymuje busa przy drodze, z której widać taką zwykłą wioseczkę:









Zabrałem z Polski worek lizaków więc przydadzą się tutaj jak znalazł. Wchodzimy między ceglane budyneczki. Szybko jedna rzecz rzuca mi się w oczy – gdzie elektryczność?? No właśnie, jak pisałem poprzednio zdecydowana większość Madagaskaru jest niezelektryfikowana. Budyneczki są albo z cegły palonej albo laterytowej. Cały parter to miejsce dla zwierząt gospodarskich – kur, kóz i zebu. Ludzie mieszkają na pięterku. Tak wygląda przykładowa izba:



A tu obok kuchnia z paleniskiem, gdzie przygotowuje się strawę. Nie ma kominów więc jest wiecznie zadymiona. Tsu opowiada o przerażającej statystyce, że większość zgonów powoduje tu rak płuc! No szok.



Wszędzie oczywiście pełno wszędobylskich dzieciaków, które chętnie pozują do zdjęć. Już się dowiedziały od Tsu, że na koniec będą lizaki.





Dookoła wsi pola uprawne z ryżem, warzywami a nawet owocami









Pytam gdzie są toalety – Tsu odpowiada rozbrajająco – Nie ma, chodzi się po prostu w pole za potrzebą…



Dookoła sami młodzi aż tu nagle objawia się nam taka starowinka.



Żartujemy, że ma ze … 40 lat! Tsu spojrzał na mnie jakoś tak dziwnie wcale się nie śmiejąc Popatrzyłem w statystyki i są przerażające, średnia wieku to 24 lata, starszych ludzi jest po prostu mało. Dla porównania w Polsce średnia to ok 44 lata. Wynika to z jednej części z dużej liczby urodzeń ale i oczywiście wielkiej umieralności w średnim wieku. Malgaszy jest około 33 milionów więc tylko ciut mniej niż Polaków.

Oprócz ryżu masowo uprawia się na tym obszarze agawę sizalową. Wyrabia się z niej sznurek bardzo przypominający nasz konopny:



Na koniec dzieciaki ustawiają się karnie po obiecane lizaki – od najmniejszego do największego 😊 Jest mega sympatycznie, to jest jedna z „bogatszych” wiosek jak na warunki Madagaskaru







Jedziemy dalej i mijamy coraz więcej pól uprawnych z ryżem. Przez warunki górzyste miejscowi budują tarasy









Za każdą wioską możemy napotkać grobowce – indywidualne lub rodzinne. Kraj jest w przeważającej większości chrześcijański z dominującym katolicyzmem. Odwiedził ich kiedyś nasz Jan Paweł II.





Na drodze właściwie tylko busy i ciężarówki, samochodów osobowych jest jak na lekarstwo. A wzdłuż drogi podróżują miejscowi – głównie piechotą:







Jak się zatrzymujemy to nawet nie wiadomo skąd zjawia się zawsze grupka miejscowych:











Przecinamy w kilku miejscach tory kolejowe prowadzące z Tany do Antsirabe ale pociągi na tej trasie nie kursują już od wielu lat. Tsu odpowiada wzruszeniem ramion – Nasz rząd nie zajmuje się takimi sprawami jak infrastruktura tylko jak każdy porządny afrykański rząd aż do kolejnego przewrotu skupia się głównie napychaniem własnej kabzy… - konkluduje







Smutne ale wygląda na to, że z roku na rok jest po prostu gorzej, stąd między innymi ostatni przewrót sprzed miesiąca raptem. Ale Tsu nie wierzy, że cokolwiek się zmieni. Wygląda na to, że bieda tylko się powiększa.



Nabieramy ochotę na przydrożną kawkę. Punkty sprzedają ten napój zawsze przy parkingu dla ciężarówek. Taka kawka kosztuje zwykle 40-50 groszy za kubek.



Przy jednym z postojów spotykamy grupkę lokalesów rozpijających lokalny bimberek.



Ponieważ jesteśmy zawsze i wszędzie atrakcją, lekko zataczający się panowie zapraszają nas do degustacji



No nie powiem, było ciekawie…. 😉
A tu wspaniały stragan z drewnianymi modelami samochodów – piękny!



Późnym popołudniem dojeżdżamy w końcu do Antsirabe. Miasto założyli norwescy misjonarze w XIX wieku i słynie między innymi ze źródeł termalnych. Nie odwiedzimy ich niestety, bo są daleko i drugą stronę od naszego kierunku jazdy.
Najbardziej reprezentacyjnym budynkiem miasta jest Hotel des Thermes, obecnie trochę podupadający ale w przeszłości był między innymi domem króla Maroka Mohameda V, który przebywał tu na wygnaniu:





Obok rosną wspaniałe drzewa jacaranda, których kwiaty kwitną na fioletowo co wygląda niesamowicie malowniczo





Jest tu też i polski akcent – ulica Beniowskiego.



Oczywiście historycznie Beniowski był węgierskim szlachcicem urodzonym na terenie dzisiejszej Słowacji ale poprzez fakt, że uczestniczył w Konfederacji Barskiej, czuł się trochę też Polakiem. Napisał wspomnienia o swoich przygodach na Madagaskarze a unieśmiertelnił go sam Słowacki w swoim słynnym poemacie.

W Antsirabe królują riksze piesze



Centralnym punktem miasta jest prześliczny budynek stacji kolejowej, całkiem dobrze utrzymany.



Nasz Tsu pochodzi właśnie z Antsirabe i opowiada, że jak był dzieckiem to kilka razy dziennie odchodził stąd pociąg do Tany. Drugim sławnym budynkiem jest kolonialny budynek poczty – pozostałość po Francuzach:



Niedaleko znajduje się katedra zbudowana na wzór europejski z ciekawymi akcentami polskimi w środku





Na głównej promenadzie miasta, gdzie spacerujemy stoi pomnik upamiętniający wszystkie osiemnaście plemion Madagaskaru





Robi się ciemno i wbijamy do pobliskiej restauracji, jedzenie jakoś nie powala ale jest znowu bardzo tanio. Przez okno podziwiamy jakąś lokalną demonstrację, nawet Tsu nie wie o co im chodzi.



Kończymy dzień w fajnym i tanim hotelu na obrzeżach miasta, jutro cały dzień jazdy przed nami aż do Ranomafamy.

c.d.n.

_________________


"Turysta to ktoś, kto już od przyjazdu myśli o powrocie do domu, podczas gdy podróżnik nie wie, czy w ogóle wróci"