Przedstawiony w czwartek raport Najwyżej Izby Kontroli wydaje się bardzo niekorzystny dla CPK. W komunikacie NIK czytamy długą litanię problemów, z jakimi boryka się spółka planująca budowę megalotniska w Baranowie. Jednym z głównych problemów są duże opóźnienia już na obecnym etapie planowanie, w związku z czym ambitny plan zakończeniu budowy Portu Solidarność w 2027 roku jest bardzo mało realne. Nie jest to oczywiście zaskoczenie, bo co jakiś czas tego typu opinie wyrażają osoby związane z budową lotniska, jednak władze CPK wciąż utrzymują, że plan jest co prawda ambitny, ale jak najbardziej realny.
Fuerteventura od 2619 PLN na 7 dni (lotnisko wylotu: Kraków)
Djerba od 1987 PLN na 7 dni (lotnisko wylotu: Wrocław)
Fuerteventura od 2848 PLN na 7 dni (lotnisko wylotu: Katowice)
Nie jest to jednak jedyny zarzut pod adresem lotniska. NIK wskazuje, , że nie wiadomo dokładnie, ile będzie kosztować CPK ani skąd dokładnie będą pochodzić pieniądze na ten projekt.
„Aby nowy port lotniczy (komponent lotniczy) był opłacalny musiałby obsłużyć w 2030 r. – 24,3 mln pasażerów, a nakłady inwestycyjne nie mogą przekroczyć 46 mld zł. W ocenie NIK, niezbędne jest niezwłoczne przeprowadzenie rzetelnej analizy kosztów i korzyści, zarówno tych ekonomicznych, jak i społecznych, jakie ma przynieść budowa największego lotniska w naszym kraju. Szczególnie w sytuacji załamania na rynku lotów pasażerskich z powodu pandemii” – czytamy w komunikacie znajdującym się na stronach NIK.
Dalej czytamy m.in., że z ustaleń kontroli NIK wynika, że w Koncepcji CPK nie przedstawiono pełnego uzasadnienia biznesowego, w tym m.in. harmonogramu związanego z powstawaniem kosztów i korzyści, wyliczeń finansowych spodziewanych korzyści oraz oszacowania korzyści utraconych.
Spółce dostało się też za opóźnienia w harmonogramie realizacji koncepcji CPK. W raporcie czytamy, że poszczególne zadanie zostały zrealizowane z nawet 2,5-letnim opóźnieniem w stosunku do przyjętych założeń. Jednocześnie wciąż brak jest Dokumentu Wdrażającego, który m zawierać w szczególności harmonogramy realizacji oraz budżety poszczególnych przedsięwzięć. Dokument ten nie został jednak do tej pory przyjęty.
„Nie ma też studium wykonalności dla całego Programu CPK, które określiłoby warunki jego realizacji niezbędne dla osiągnięcia zakładanych celów oraz kompleksowego planu finansowego dla pełnego okresu inwestycji. Łączny koszt przedsięwzięcia został przez spółkę oszacowany na 34,9 mld PLN, jednak został on przeprowadzony w oparciu o poziom cen z 2017 roku. Przy obecnej inflacji i wzroście kosztów pracy, a także cen materiałów budowalnych, szacunkowe koszty rozbudowy krajowej sieci kolejowej mogą już być nieaktualne „– czytamy w raporcie NIK.
Ryzyk jest jednak więcej. NIK porusza w swoim raporcie m.in. kwestię przepustowości CPK i znacznie niższe od pierwotnych założeń prognozy ruchu poszczególnych linii lotniczych (przede wszystkim LOT, czyli głównego gospodarza portu).
Najwyższa Izba Kontroli podkreśliła, że ze względu na wczesny etap budowy, stwierdzone nieprawidłowości nie wywołały dotychczas negatywnych skutków. NIK zidentyfikowała jednak ryzyka i zagrożenia związane z realizacją inwestycji.
Są to:
– ryzyko niezapewnienia finansowania w przyszłości części przedsięwzięć zaplanowanych w dalszych etapach inwestycji (ze względu na nieopracowanie planu finansowego Programu CPK, który wskazałby źródła finansowania wszystkich przedsięwzięć w całym okresie realizacji inwestycji);
– ryzyko nieuzasadnionego wzrostu kosztów finansowania zadań w zakresie zarządzania projektami (związane z planowaniem jednocześnie istotnego wzrostu stanu zatrudnienia w CPK sp. z o.o. oraz zatrudnienia doradcy zewnętrznego);
– wysokie prawdopodobieństwo nieukończenia budowy w wyznaczonym w Koncepcji CPK terminie, czyli do końca 2027 r. (ze względu na obecny stan zaawansowania odbiegający od wskazanych tam terminów).
„Najwyższa Izba Kontroli uznaje za niezbędne niezwłoczne przeprowadzenie rzetelnej analizy kosztów i korzyści zarówno tych ekonomicznych, jak i społecznych, jakie ma przynieść budowa największego lotniska w naszym kraju. Szczególnie w sytuacji załamania na rynku lotów pasażerskich z powodu pandemii” – czytamy w raporcie.
NIK wskazuje na to, że z uwagi na pandemię spółka nie powinna tak bardzo skupiać się na terminowym zakończeniu inwestycji, powinna się skupić na jej rzetelnym przygotowaniu.
Co na to CPK? Spółka twierdzi, że raport jest pozytywny
W świetle raportu NIK dość zaskakujący wydaje się komunikat spółki CPK, w którym czytamy, że „Najwyższa Izba Kontroli wskazała w opublikowanym dziś raporcie, że spółka CPK podjęła skuteczne działania organizacyjne. Kontrola nie stwierdziła ani jednego przypadku działań niegospodarnych ze strony CPK. Spółka skutecznie zarządza też potencjalnymi ryzykami, które zdiagnozowała NIK”.
– NIK wskazała w swoim raporcie, że spółka CPK podjęła skuteczne działania organizacyjne, w wyniku których powstały struktury i zostały wdrożone procedury służące koordynacji i realizacji inwestycji. W CPK wdrożono regulacje w zakresie dokonywania wydatków z uwzględnieniem zasad gospodarności – mówi wiceminister infrastruktury Marcin Horała, pełnomocnik rządu ds. CPK.
– Co ważne, NIK wskazuje, że poniesione przez spółkę CPK wydatki były zgodne z przyjętym planem finansowym i nie przekroczyły zaplanowanego poziomu. Kontrola nie stwierdziła ani jednego przypadku działań niegospodarnych w zbadanych postępowaniach – mówi Mikołaj Wild, prezes CPK.
