Fly4free.pl

Jednym z miejsc wartych zobaczenia w Sarajewie jest opuszczony kompleks olimpijskich torów bobslejowych i saneczkarskich na zboczu góry Trebević.

Tory zbudowano od podstaw na potrzeby XIV Zimowych Igrzysk Olimpijskich, które odbyły się w lutym 1984 w Sarajewie. Wtedy miasto to należało do Socjalistycznej Federacyjnej Republiki Jugosławii. Obywatele całego ówczesnego państwa aktywnie poparli organizację igrzysk. Siedem lat później Jugosławię ogarnęła krwawa wojna domowa i czystki etniczne. W rezultacie nastąpił stopniowy rozpad Jugosławii na niezależne państwa. Sarajewo obecnie jest stolicą Bośni i Hercegowiny.
Wiele obiektów olimpijskich w Sarajewie w tym wspomniany tor bobslejowy zostało nieodwracalnie zdewastowanych. Dotarcie do niego nadal jest możliwe. Najprościej można zrobić to wjeżdżając jednym z wagoników kolejki linowej na górę Trebić. Następnie należy przejść w dół około 500 metrów. Wjazd kolejką kosztuje 30 BAM (powrotny) i 20 w jedną stronę (odpowiednio ok. 15 i 10 EUR)


Dotarcie na górę pieszo nie stanowi wielkiego wyzwania a dostarcza wielu dodatkowych wrażeń. Postanowiłem to miejsce odwiedzić w ten właśnie sposób. Wejście na górę zajęło mi około 1,5h. Po drodze mijałem zamieszkałe zabudowania, meczety oraz cmentarze muzułmańskie z ofiarami wojny.




Niekiedy podejście prowadziło schodami, niekiedy wąskimi uliczkami a później wijącą się drogą asfaltową.



Im wyżej tym widok na Sarajewo był coraz wspanialszy.



Ostatni odcinek przebiegał przez las i tak dotarłem do kompletnie zniszczonych zabudowań, pozbawionych nawet stropów. Stanowiły zaplecze techniczne w czasie Olimpiady.




Stąd widać już znajdujące się w odległości kilkudziesięciu metrów rynny torów bobslejowego i saneczkowego. Ściany toru bobslejowego na całej długości pokryte są grafitti a dno toru wypełniają szyszki i igły sosnowe.


Górne krawędzie betonowej rynny obrasta mech.


Wchodzę do liczącej 1300 metrów rynny bobslejowej i podążam w górę. Po drodze staram wyobrazić sobie jakie wrażenia odnosili zawodnicy walczący tutaj o medale olimpijskie.


Myślę także o stanowiskach serbskiej artylerii dokonującej stąd ostrzału Sarajewa zablokowanego w latach 1992-1996.


Obecnie tor pozbawiony jest całkowicie wszelkich instalacji elektrycznych, oświetleniowych, doprowadzających wodę, elementów drewnianych i metalowych.


Rynna toru saneczkowego jest dużo płytsza i nie jest ozdobiona grafitti.


Pomieszczenia zapleczy socjalnych są całkowicie zdewastowane.






Trochę informacji i statystyki:
W ocenie ekspertów tor bobslejowy został określony jako szybki i bezpieczny, ale wymagający dużej koncentracji.
Konstrukcja toru bobslejowego składa się z 3 odrębnych sekcji (rekreacyjna, treningowa i startowa)
Pierwsze zjazdy na tym torze odbyły się na Europejskich Mistrzostwach Bobslejowych w 1983 roku
Ostatni ślizg odnotowano zimą 1991 roku.
Najlepszy czas przejazdu medalistów olimpijskich w 1984 roku wynosił 49,65 sekund
Maksymalna chwilowa prędkość osiągana na torze bobslejowym to ok. 200 km/h, a średnia 150 km/h
Podczas Olimpiady 1984 rozegrano 2 konkurencje bobslejowe: osady 2-osobowe i 4-osobowe
Złoto w obu konkurencjach bobslejowych zdobyli zawodnicy ówczesnej NRD i co ciekawe srebrne medale także zdobyli zawodnicy NRD. Źródłem ich sukcesu były m.in. pilnie strzeżone tajemnice stopu metali używanych w płozach bobslejowych
W konkurencjach saneczkarskich: w jedynkach męskich złoto wywalczył Włoch, w jedynkach kobiecych zawodniczka z NRD, w dwójkach drużyna z RFN.
Na olimpiadzie zimowej w Sarajewie Polacy nie odnieśli żadnych sukcesów.
W roku 2014 podjęte zostały próby przywrócenia toru do użytku. Jak dotychczas bez większych rezultatów.

_________________
Kącik wspomnień:
Żelazna kurtyna w czasach PRL
Podróże zagraniczne w czasach PRL

Świetnie, że go pokazałeś. Też uważam, że to atrakcyjne miejsce do odwiedzenia w Sarajewie.

_________________

Również miło wspominam
W 2018 dało się wjechać na górę miejską marszrutą za grosze.

_________________

Ja byłem stosunkowo wcześniej rano (wrzesień). Przepięknie las i mech na torze zaczyna parować od słońca. Jak ktoś kreci filmy, to jest to mega sceneria do wszelakich slowmotion.

_________________

Tor jest świetny widok na miasto również, ale z pamiątek po ZIO polecam kompleks skoczni narciarskich na wzgórzu Igman.

_________________
Droit au but!

Bardzo fajne miejsce na spacer, też miło wspominam. A rozminowali już ten teren? Pamiętam tabliczki z ostrzeżeniami o minach, ale to było kilka lat temu.

Ja zwiedzałam wspomniane skocznie, tor bobslejowy i zrujnowany hotel niedaleko skoczni (chyba, bo już nie pamiętam). I faktycznie największe wrażenie zrobiły na mnie skocznie i podium medalowe, które to ponoć było wykorzystywane jako miejsce rozstrzeliwania jeńców.

A jak się pójdzie kawałek dalej lasem od toru bobslejowego, to wychodzi się na ruiny obserwatorium astronomicznego.

Wygląda na to, że rozminowali. Byłem tam w 2022 i 23, tabliczek nie widziałem, a na oficjalnej mapie zagrożenia minami ze strony EUFOR na zboczach Trebevicia są tylko miejsca zaznaczone na niebiesko i zielono, czyli "cleared areas" i "no obvious risk areas".

Nb. gdyby ktoś planował wędrówki w terenie w Bośni, to aktualne mapy terenów zagrożonych minami są tu: https://euforbih.org/index.php/bih-minefield-maps
Są naniesione na topograficzne mapy całej Bośni w arkuszach, do ściągnięcia w PDF. Zauważyłem też, że tereny zaznaczone na tych mapach EUFOR jako niebezpieczne są też zaznaczone jako zamknięte w aplikacji mapy.cz, chociaż nie wiem, czy uwzględnili je tam w całości.

Podobno to już nie jest to konkretnie podium na którym byly egzekucje.

A to ciekawe co zrobili na progu większej skoczni jak byłem tam to nie było tej "blokady"

_________________
Droit au but!

This is where skiers were presented with their medals after winning events in the 1984 Olympics. It was also the exact spot where the Bosnian army executed many prisoners during the war years of 1992­–1995.
https://www.vice.com/en/article/gq8vmb/the-crumbling-ruins-of-sarajevos-1984-winter-olympics

_________________
Kącik wspomnień:
Żelazna kurtyna w czasach PRL
Podróże zagraniczne w czasach PRL

Za 4 lub 5 dni w końcu tam będę.

Orientuje się ktoś, czy dojadę z centrum Sarajewa, gdzieś pod kompleks skoczni publicznym transportem? Google Maps nie daje takiej informacji.

@podróżnik23 Bus 44 do Bjelašnica, ale tylko w weekendy. Wyjazd o 9, powrót po 16.

_________________

Do miejscowych ciekawostek można zaliczyć Kosi Lift, czyli wagonik kolejki linowej, którym mieszkańcy osiedla Ciglane wjeżdżają do swoich domostw położonych na wzgórzu. Można się nią przejechać wrzucając 0.5 BAM i przechodząc przez bramkę. Jazda trwa około 30 sekund. Niby nic wielkiego, ale rzadko człowiek ma okazję wjeżdżać w ten sposób na osiedle. Atrakcja znajduję się około kilometra na północny wschód od dworca centralnego.

No nie wiem, czy nie stanowi wielkiego wyzwania

Można też wjechać kolejką na górę, skorzystać z licznych tras spacerowych lub trekkingowych (i punktów widokowych!) i zejść do toru. Zauważyłem, że zdecydowana większość turystów na tym kończy przygodę z torem i niewiele osób schodzi na dół.

Z olimpijskich tematów w Sarajewie jest jeszcze używana do dzisiaj hala im. Samarancha, która jest bardzo brzydko - i z zewnątrz, i w środku. Z hali niedaleko do Kosi Lift.

Oraz kompleks olimpijskich skoczni narciarskich Igman położony malowniczo nieopodal Sarajewa: https://maps.app.goo.gl/SDeKFTG9WjFRHgYq9