Fly4free.pl

Tytuł nawiązuje do moich poprzednich relacji, ale czy Stryj można nazwać małym miasteczkiem? Raczej nie, bo liczy podobno około 60 tysięcy mieszkańców. Podobno, bo na ulicach nie widać tłumów, niewiele jest bloków, dominują kamienice i mniejsze domy. Przyjmijmy zatem, że Stryj to jednak małomiasteczkowa Ukraina. A Żydaczów i Żurawno zostały przeze mnie jedynie „dotknięte”.
Dojazd do Stryja był prosty. Na granicę do Medyki dojechałem Neobusem za 2 zł, potem do Lwowa marszrutką za 12 zł, a na koniec busem do Stryja za 9 zł.
Internet powie o kilku ciekawostkach dotyczących tego miasta. To w nim po raz pierwszy na Ukrainie nad miejskim ratuszem rozpostarto niebiesko-żółtą flagę narodową zamiast flagi ZSRR. Stryj w przeszłości był bastionem UPA i innych organizacji nacjonalistycznych, ale to dyskusja na inny temat, niekoniecznie interesujący podróżnika amatora. To dawne polskie miasteczko, ważny ośrodek kolejowy. Ja spojrzę na to miasto z perspektywy osoby, która lubi Ukrainę i dostrzega zalety nawet w teoretycznie nieciekawym miejscu.
Po zakwaterowaniu w bardzo porządnym hotelu Le Grande udałem się na spacer po mieście. Na głównej ulicy rzucają się w oczy akcenty standardowe jak na Ukrainę – miejsca upamiętnienia ofiar wydarzeń na Majdanie w Kijowie i wojny na wschodzie kraju (ATO). Sporo było flag czerwono-czarnych, wiszących obok niebiesko-żółtych.




W Stryju można zwiedzić muzeum historyczne. Dominuje tematyka dotycząca UPA, czyli może być drażliwa dla niektórych Polaków, jednak jak słusznie zauważyła pewna Polka ze Stryja, dla wielu Ukraińców bandytą był Piłsudski, tak jak dla wielu Polaków bandytą był Stiepan Bandera. Trzeba znać historię, ale nie szukać w niej punktów zapalnych, które dzielą narody.










Jak zwykle na Ukrainie poleciałem na miejscowy stadion i jak zwykle mocno zawiodłem się. Remont to chyba tradycja.




Stadionu nie było, ale w centrum miasta było muzeum miejscowego klubu Skała. Niestety, było akurat zamknięte.


Miasteczka ukraińskie jednoznacznie kojarzą się z mnóstwem pomników mniej lub bardziej znanych osobistości.




W Stryju można znaleźć szpital. Budynek z wyglądu dosyć kiepski, ale jak dumnie brzmi nazwa szpitala po angielsku …


W mieście jest sporo różnych świątyń. Jest i kościół katolicki, i różne cerkwie prawosławne.



Niemym świadkiem przeszłości i tragicznych losów stryjskich Żydów jest synagoga, a właściwie jej ruiny. Odzyskała ją gmina żydowska, ale nie została w sumie zabezpieczona, nie mówiąc o jej odnawianiu.

W Stryju krzyżują się szlaki kolejowe. Dworzec jest duży, plac przed nim jeszcze większy, a pociągów w sumie jak na lekarstwo. Za to co nieco po angielsku jest napisane. W pobliżu dworca jest sporo dawnych zakładów kolejowych, na bocznicach stoją stare wagony, lokomotywy i inne żelastwo.



Stryj to miasteczko z szerokimi ulicami, starymi domostwami, perełkami architektury. Nie znam się na architekturze, ale amator budynków byłby zachwycony podziwiając nawet stuletnie domy. Wolno, zbyt wolno idzie ich renowacja.









Zdecydowanie najładniejszym budynkiem w Stryju jest miejskie centrum kultury.



Będąc na Ukrainie często szukam w internecie lub „na żywo” kontaktów z miejscowymi Polakami. Tak było i tym razem – namierzyłem panią, która działała w kilku polskich stowarzyszeniach i prowadziła polską szkołę. Od słowa do słowa i zostałem zaproszony na wycieczkę kolejnego dnia z młodzieżą szkolną na konkurs literacki i dla upamiętnienia miejsca historycznego, ważnego dla Polaków.
Rano stawiłem się przed budynkiem Centrum Kultury Polskiej. Zostałem zaproszony do środka, gdzie pani Tatiana przedstawiła mi historię tego miejsca i przybliżyła różne formy działania. Co ciekawe, ze Stryjem związany był Kornel Makuszyński (urodził się i mieszkał w tym mieście). Każdy kojarzy go z Koziołkiem Matołkiem, ale to także autor wielu utworów patriotycznych.


Pani Tatiana pokazała mi wydanie rosyjskie przygód Koziołka Matołka. Jak wiadomo w polskiej edycji Matołek nosił czerwone spodenki, a w rosyjskiej – różowe. Dlaczego? Żeby nie kojarzył się z barwami polskimi. Dodała też, że postać koziołka, która znajduje się w budynku Centrum, jest jedyną prawdziwą na świecie i tak właśnie powinien być Matołek przedstawiany.




Wkrótce dwoma busami wyruszyliśmy na wycieczkę, podczas której dołączyli do nas młodzi ludzie m.in. z Borysławia. Najpierw pojechaliśmy do miejscowości Żydaczów, której początki sięgają X wieku. O tym, że był to znaczny gród, świadczą wzmianki historyczne m.in. z czasów Władysława Jagiełło, Zygmunta Starego, czy Jana III Sobieskiego. W Żydaczowie zwiedziliśmy dość ciekawe muzeum, w którym kustosz przybliżył młodzieży polskie losy miasteczka.









W miejscowym kościele młodzież uczestniczyła we mszy. Co ciekawe, w budynku tym przez wiele lat był składy mebli, dworzec autobusowy, a nawet bar. W miejscu, gdzie znajduje się obecnie ołtarz, w przeszłości sprzedawano z kontuaru piwo… Dzięki działaniom miejscowych Polaków udało się odzyskać świątynię i doprowadzić ją do obecnego stanu.


Z Żydaczowa przejechaliśmy do Żurawna, by uczcić zwycięstwo Jana III Sobieskiego w 1676 roku nad 100-tysięczną armią turecką (polski król dysponował tylko 16-tysięczną armią). Po bitwie podpisany został 16 października 1676 roku korzystny dla Polaków traktat. Pomnik upamiętniający te wydarzenia wciśnięty jest między inne budynki i kto nie wie, gdzie go szukać, to go raczej nie znajdzie.


Po złożeniu wiązanek kwiatów wszyscy przejechali do centrum Żurawna. Co ciekawe, w tym miasteczku jest jedyna na Ukrainie ulica Mikołaja Reja. A dlaczego? Bo Rej urodził się właśnie w Żurawnie. Zaraz, nie w Nagłowicach na ziemi świętokrzyskiej? Nie, właśnie w Żurawnie. Obecnie centrum miasteczka to nader cicha i spokojna okolica z ratuszem pośrodku, na którym jest tablica pamiątkowa poświęcona Rejowi.




Wystarczy odejść od centrum i można natknąć się na sławojkę i dwa pomniki, najdziwniejsze jakie widziałem. Co autorzy chcieli przekazać, zapewne pozostanie ich tajemnicą.



Najszczęśliwszym mieszkańcem Żurawna wydawał się piesek, którzy leżał w sobie w stercie liści i ogólnie miał w zadku wszystko i wszystkich.

Podsumowaniem wyjazdu były prezentacje, wykłady i rozstrzygnięcia konkursów dotyczących postaci Mikołaja Reja i bitwy pod Żurawnem. Jak to na tego typu uroczystościach, nie mogło zabraknąć poczęstunku i dań z epoki.




Udział w wyjeździe na pewno był dla mnie nowością. Zobaczyłem od podszewki, jak pielęgnowana jest polskość, mowa i tradycje. Polski ośrodek w Stryju działa sprawnie, spełnia swoją rolę i oby więcej takich instytucji.
Kolejnego dnia, zachęcony przez panią Tatianę, pomaszerowałem na miejscowy cmentarz. Znajdowało się na nim sporo polskich mogił, w tym groby żołnierzy. Niestety, były też akcenty niefajne. Na pomniku w tekście „Śmiertelnym szczątkom braci Wielkopolan poległych w walkach o oswobodzenie Stryja w piątą rocznicę ich zgonu mogiłę tę wznoszą wdzięczni Rodacy” ktoś wymazał słowo „oswobodzenie”. Zdewastowana była część cmentarza, gdzie spoczywali ukraińscy strzelcy siczowi. Nie zagłębiam się w historię, po prostu stwierdzam fakt, że niszczenie mogił to kiepska forma niegodzenia się z polityką przeszłą lub teraźniejszą.



Najbardziej upamiętnione są miejscowe ofiary wojny na wschodzie Ukrainy i polegli na kijowskim Majdanie. Ich mogiły są zadbane, ozdobione flagami narodowymi.


Dość tematów poważnych, przechodzimy do ciekawostek z miasta Stryj.
Powiało wielkim światem – znajome logo, a napis głosi, że oferują towary z Europy.

Asortyment baru na miejscowym targu. Różne mocne alkohole + kilka piw w butelce. I to wszystko.

Niedaleko od Stryja znajdują się kurort Morszyn i Drohobycz. Pierwsze miejsce jest mi nieznane, drugie zwiedziłem wcześniej i polecam.

Uroki cyrylicy. Na górze znaku jest kierunek na miasto Czop. Po angielskiemu to „CHOP”. Gdyby Ukrainiec przeczytał „CHOP” pisane cyrylicą, to brzmiałoby to jak „SNOR”. I jak tu nie zwariować? 

Rzadko widziany widok – połatana droga. Zaprawdę w wielu miejscach to już szczyt luksusu.

Znak drogowy znajdujący się w okolicy szkoły. Zwraca uwagę jakże naturalnie wygięta ręka dziecka z lewej strony.

Przydworcowa spelunka. Miałem ochotę na rosołek, więc zamówiłem. Dostałem miskę z rosołem z proszku, coś w stylu chińskiej zupki, wzbogaconym dla niepoznaki kilkoma ochłapami mięsa. Chemiczny smak jednak nie został zamaskowany. Zwraca uwagę urocza szklanka na piwko.

Widoczek ze sklepu spożywczego. Wiele rzeczy toleruję, ale po cholerę komuś rybie łby?

I na koniec akcent znany z każdego miasteczka Ukrainy.

kolejność doboru zdjęć zaraz po tym stwierdzeniu czysto przypadkowa

A co do rybich głów, to mogą być całkiem niezłe na zupę. W południowej i południowo-wschodniej Azji potrawy na rybich głowach bywają nawet przysmakami - np. fish head curry.

w zupie wigilijnej muszą być łby

_________________

Bardzo cenię Twoją serię relacji z Ukrainy. W tej niestety nie widać zdjęć.

Już widać zdjęcia, bardzo fajna relacja @Tom Stedd powinieneś dostać od lwowskiej agencji turystycznej jakąś gratyfikacje za regularne pokazywanie i reklamowanie Obwodu Lwowskiego

Relacja powinna jeszcze raz wziąć udział w konkursie. Naprawdę bardzo ciekawa i wartościowa.