Jeśli świat jest kapeluszem dobrego Boga, to Węgry są bukiecikiem w tym kapeluszu – pisał węgierski poeta okresu romantyzmu Sándor Petőfi. Węgrzy uwierzyli słowom swojego wieszcza i do dziś są głęboko przekonani, że ich kraj jest najpiękniejszy na świecie, mający setki, jeśli nie tysiące niesamowitych miejsc godnych podziwu. Polacy przybywający na Węgry wciąż tego nie doceniają i większość z nich pozostaje w stolicy (aż 45,8 proc. naszych rodaków, którzy w ubiegłym roku przybyli na Węgry, zwiedzało jedynie stolicę). A przecież poza zachwycającym Budapesztem są jeszcze Góry Mátra, półwysep Tihany, Sárospatak, Tokaj, Hortobágy… Nie znaliście? To sami zobaczcie 10 nieoczywistych miejsc na Węgrzech, które warto zwiedzić.
Ważna uwaga: węgierskie „sz” wymawiamy jak „s”, i odwrotnie – „s” jak polską głoskę „sz”; to istotne w przypadku nazw, takich jak Szentendre, aby być zrozumiałym, a np. w przypadku miasta Szeged, aby np. nie dostać w twarz (jeśli wymówimy tę nazwę przez „sz”, to wymowa zbliżona jest do słów, które po węgiersku oznaczają „twoja dupa”).
Eger, ukochany przez mecenasów kultury i biskupów, dumny ze swej przeszłości, przyciąga turystów barokowymi zabytkami, urokiem wąskich uliczek, powiewem orientu. Większość turystów zwiedza górujący nad miastem zamek, jedną z najpiękniejszych budowli barokowych na Węgrzech – kościół Minorytów czy pyszniący się budynek uniwersytetu im. Károlya Eszterházyego. Niewielu jednak zagląda do położonej dość daleko od centrum Szépasszony-völgy, czyli Doliny Pięknej Pani. A szkoda, bo tu znajdują się słynne piwniczki, w których degustuje się wino. W wilgotnym, nasyconym szlachetną pleśnią powietrzu uwalnia się aromat wina, dlatego też właśnie w tych piwniczkach wina smakują najlepiej.
Jednym z najbardziej znanych w Polsce węgierskich win pochodzących jest Egri Bikavér, czyli Egerska Bycza Krew. Według legendy jego nazwa – bycza krew – wywodzi się z XVI wieku, z czasów tureckiego oblężenia Egeru. Dowodzący obroną István Dobó, by dodać rycerzom kurażu, polecił wytoczyć z zamkowej piwnicy beczki z winem. Gdy Turcy zobaczyli pędzących na nich w szale Węgrów, których zbroje i brody spływały winem, z przerażeniem uciekli, szepcząc między sobą, że obrońcy musieli się opić byczej krwi. Innymi winami z Egeru są leányka, muskotály czy kékfrankos; każde z tych win u kolejnego właściciela winnicy będzie smakować zupełnie inaczej.
Jak trafić: do Szépasszony-völgy (wym.: szyjp ossoń wyldj) dojdziemy uliczką Trinitárius, która wychodzi z Esterházy tér, obok bazyliki. Następnie przy skrzyżowaniu z Telekessy utca, trzeba iść do Bártók tér (plac), z którego odchodzi ulica Király, przechodząca w ulicę Szépasszonyvölgyi, którą dojdziemy do doliny.
Ceny wina w Szépasszony-völgy: ok. 200 HUF (ok. 2,70 PLN)za lampkę na miejscu, ok. 500-600 HUF (6,70-8 PLN) za litr na wynos.
Tokaj z 600-letnimi piwnicami tokaju
Tam, gdzie Bodrog wpada do Cisy, u stóp Łysej Góry (Kopaszhegy), leży jedno z najsympatyczniejszych miasteczek Węgier – Tokaj. Słynie z wina, które – jak głosi etykieta widniejąca na jego butelce – jest „winem królów i królem win”. I trudno się z tym hasłem nie zgodzić. To tutaj, w Tokaju, w XII wieku osiedlili się włoscy winiarze, którzy na stokach Kopaszhegy zakładali swoje winnice. Ale rozkwit winiarstwa nastąpił kilka wieków później, kiedy w Tokaju pojawili się greccy kupcy, po których handel winem przejęli Żydzi. Na przestrzeni wieków miasteczko przechodziło z rąk do rąk: należało do Jana Zapolyi, Stefana Batorego, Gabora Bethlena, rodziny Rakoczych. I to z tymi ostatnimi jest najbardziej kojarzone – dziś w słynnych 600-letnich piwnicach Rakoczych, porośniętych pleśnią, wciąż dojrzewają wina, a od kwietnia do maja można degustować różne gatunki tokajskiego wina. Najsłynniejszym z nich, tokaj aszú, powstaje z winogron, które dojrzewają na słonecznych stokach aż do października. Wtedy wyparowuje z nich prawie całkowicie woda, a podczas mglistych poranków (widły rzek Bodrog i Cisy!) winorośl atakuje botrytis cinerea – grzyb, nazywany przez winiarzy „szlachetną pleśnią”. To właśnie sprawia, że tokaj ma niesamowity, jedyny w swoim rodzaju smak i aromat.
Warto wiedzieć: zwiedzanie piwnic Rakoczych (Rakóczi Pince) połączone jest z degustacją, cena: 3100-4200 HUF (ok. 41-56 PLN), w zależności od „programu” (liczby i rodzaju degustowanych win). Adres: Kossuth tér 15, otwarte w godzinach 11-19, poza sezonem (od października do kwietnia) – zamknięte.
Fot. Wikimedia Commons
