Miasto rozłożone na granitowym wzgórzu Penaventosa posiada specyficzny, niepowtarzalny klimat. Budynki zdobione błękitnymi płytkami, strome brukowane uliczki, sznury prania rozwieszone między okiennicami starych kamienic, porośnięte bluszczem kontury rozsypujących się budynków i zabytkowe tramwaje. Zakamarki poszczególnych dzielnic można odkrywać w nieskończoność, gubiąc się w kolejnych zaułkach. Nie musimy się niczego obawiać – jeśli skierujemy się w dół, prędzej czy później dojdziemy do rzeki. Zadziwiający jest fakt, że w drugim co do wielkości portugalskim mieście panuje tak kameralna atmosfera. Choć często spotkamy się z określeniem „Oporto”, warto zwrócić uwagę, że poprawna gramatycznie portugalska nazwa brzmi „o Porto” (to jedno z niewielu miast, które posiadają rodzajnik).
Transport:
Najtaniej do dolecimy tu liniami Ryanair przez Paryż Beauvais (loty w dwie strony nawet za 200-300 zł). Aeroporto Porto Francisco Sá Carneiro leży 11 kilometrów na północ od miasta. Z terminala do Porto najwygodniej jest dojechać metrem (fioletową linią E). Bilet jednorazowy kosztuje 1,80 €, a przejazd trwa około 35 minut. Metro kursuje w godzinach 6.00 – 1.30. Z lotniska odjeżdżają również autobusy 601, 602, 604 oraz linia nocna 3M w kierunku Av. Aliados (od północy do 5 rano, odjazdy o pełnych godzinach). W automacie lub w informacji turystycznej na lotnisku można zakupić wybrany rodzaj karty z chipem, którą możemy doładować wybraną ilością środków. Karta w wersji niebieskiej (Andante Azul) umożliwia odbycie określonej liczy przejazdów. Karta złota (Andante Gold) pozwala na nieograniczoną liczbę przejazdów w ciągu miesiąca. Warto rozważyć zakup karty Andante Tour, obejmującej wszystkie strefy miasta. Jest ona dostępna w dwóch wersjach – 1-dniowej i 3-dniowej. Doładowane karty Andante uprawniają do przejazdu metrem, autobusami STCP, pociągami podmiejskimi, tramwajami oraz windą (elevador). Pojedyncze bilety ważne są przez 1-2 godziny, w zależności od wybranej strefy. Od momentu pierwszego skasowania możemy zmieniać środki transportu wewnątrz tej samej strefy. W przypadku noclegu w centrum można ograniczyć korzystanie z komunikacji publicznej, ponieważ wiele atrakcji da się zwiedzić pieszo.
Karnet turystyczny Porto Card uprawnia do jazdy wyżej wymienionymi środkami komunikacji publicznej oraz do wielu zniżek na wstępy do muzeów i innych atrakcji w mieście.
W Porto kursują odrestaurowane zabytkowe tramwaje, podobne do tych w Lizbonie. Przejazd nimi możliwy jest w godzinach 8:00 – 20:55. W czasie jazdy można przyjrzeć się jak motorniczy specjalną wajchą steruje pojazdem. Gdy na torach stanie samochód, może zdarzyć się nieplanowany postój. W zabytkowych wagonach można odwracać ręcznie siedzenia w zależności od kierunku jazdy (tramwaj nie zawraca, ponieważ jeździ tylko jednym torem). Jeśli nie posiadamy karty Andante, bilet można zakupić u motorniczego (2,5 €). Najdłuższa trasa nr 1 biegnie z przystanku Infante (spod kościoła św. Franciszka) wzdłuż brzegu Douro, aż do Passeio Alegre w dzielnicy Foz do Douro, gdzie rzeka wpada do oceanu (znajduje się tu niewielka kamienista plaża). Tramwaj nr 22 przejeżdża przez historyczne centrum Porto (Batalha, Sta. Catarina, Aliados, Carmo, Pr. Liberdade). Linią nr 18 dojedziemy natomiast z przystanku Carmo do muzeum tramwajów (Museu do Carro Eléctrico). Wstęp do tego obiektu jest płatny (bilet za 4 € obejmuje też przejazd tramwajem).
Rzeka Douro
Jedną z największych atrakcji w mieście jest rzeka rozdzierająca jego górzysty obszar. Zwiedzanie Porto najlepiej jest zacząć od przejścia nad brzeg Douro, w okolice górnego poziomu mostu Ponte Dom Luis I.
Tajemniczą, nieco mroczną atmosferę tego miejsca tworzą rozsypujące się zabudowania na stromych brzegach rzeki i pnący się po ich ścianach bluszcz. Pod warstwą liści i fioletowych kwiatów rozpoznać można kontury dachów i ścian opuszczonych domów. Nierzadkim widokiem są wyraźne braki w czerwonych dachówkach i koty przemykające między rozpadającymi się ścianami.
Z brzegu Douro obserwować można przycumowane tradycyjne drewniane łodzie, przypominające gondole. Dawniej spławiano nimi wiosną młode wino z doliny w dół rzeki. Obecnie taką łodzią można udać się w rejs (koszt ok. 5 €), a ułożone wewnątrz beczki to tylko atrakcja dla turystów. Transport z winnic odległych nawet o 150 km na wschód od Porto odbywa się już nowoczesnymi barkami.
Ponte Luis I
Nadbrzeżne dzielnice można podziwiać z górnego poziomu stalowego mostu Ludwika I, łączącego brzegi rzeki Douro. Do słynnego symbolu miasta, widocznego na większości pocztówek pochodzących z Porto, najlepiej wybrać się pieszo (np. idąc ulicą Avenida Vimara Peres). Konstrukcja ma dwie kondygnacje i waży 3045 ton. W momencie budowy był to najdłuższy most na świecie w swojej kategorii (385,25 metrów). Budowa została rozpoczęta w roku 1881, a inauguracja nastąpiła 31 października 1886 roku. Most został wzniesiony przez firmę Gustave Eiffel, według projektu belgijskiego inżyniera Teófilo Seyriga. Grupa Eiffel wybudowała również pobliski jednopoziomowy most kolejowy Maria Pia (nieczynny od 1991 r.).
Niedaleko dolnego poziomu mostu Ludwika I znajduje się stacja kolejki Funicular dos Guindais, która łączy nadbrzeżną dzielnicę Ribeira z placem Batalha. Ze względu na nachylenie jej trasy pod kątem aż 45 stopni, bywa niekiedy nazywana windą (elevador). Kolejka ta jest jedną z najbardziej stromych tego typu konstrukcji w Europie. Tory przebiegają częściowo przez tunel. Otwarta jest od 8:00 do 20:00, a jednorazowy bilet na przejazd kosztuje 2 €. Od 23 lipca 2013 r. bilety Andante 24 i 72 h nie uprawniają do przejazdów tym środkiem transportu.
Pięknie oświetlony nocą Ponte Dom Luis I to z całą pewnością jedno z najbardziej charakterystycznych miejsc w mieście. Jego ażurowa stalowa konstrukcja przywodzi na myśl słynną paryską wieżę. Dolna kondygnacja przeznaczona jest dla pieszych i ruchu samochodowego, natomiast górnym poziomem jeździ metro (znajduje się tu też chodnik).
Z mostu rozciąga się wspaniały widok na stare kolorowe kamienice w Porto i piwnice z winem po drugiej stronie – w Vila Nova de Gaia (prawy i lewy brzeg Douro to administracyjnie dwie odrębne miejscowości). Na dachach charakterystycznych podłużnych magazynów widnieją firmowe nazwy poszczególnych wytwórców porto. W mieście znajduje się ok. 50 winiarni, z których 30 udostępniono do zwiedzania. Po przejściu przez most po lewej stronie ujrzymy klasztor Mosteiro Da Serra Do Pilar (wstęp płatny). Po prawej stronie kursują wagoniki kolejki Teleferico de Gaia (przejazd w jedną stronę trwa ok. 5 minut i kosztuje 5 €).
Pod wieczór warto przejść górnym poziomem mostu i udać się na niewielki pagórek na południowym brzegu rzeki, by w otoczeniu zieleni podziwiać słońce zachodzące daleko za ocean.
Winnice w Vila Nova de Gaia
Choć wino porto nie jest wytwarzane w samym Porto, nierozłącznie związane jest ono z historią miasta i przyczyniło się do jego rozwoju. Słynny alkohol powstaje w winnicach na obszarze regionu Alto Douro (w dolinach rzeki Douro i jej dopływów panuje klimat sprzyjający uprawie winorośli). Następnie młode wino dojrzewa i jest butelkowane w mieście Vila Nova de Gaia, dokąd transportowane jest rzeką w beczkach. Ten mocny trunek (19-22%) powstaje dzięki dodaniu brandy przed zakończeniem procesu fermentacji. Najbardziej popularne odmiany to Ruby, Tawny i Late Bottled Vintage (LBV). Choć porto zwykle kojarzone jest ze słodkim czerwonym winem, występuje także w wersji wytrawnej i białej. Do najsłynniejszych jego producentów zalicza się m.in. przedsiębiorstwa: Cruz, Offley, Ferreira, Cockburn’s, Fonseca, Sandeman, Calém, Taylor’s, Graham i Dow’s.
Warto udać się na zwiedzanie jednej z tradycyjnych winiarni, by poznać tajniki produkcji porto. W Vila Nova de Gaia niedaleko mostu Dom Luis I (po prawej stronie) znajduje się informacja turystyczna, gdzie można otrzymać bezpłatnie mapy i foldery, z których znajdziemy szczegóły dotyczące godzin otwarcia i cen wstępu do poszczególnych wytwórni. W chłodnych piwnicach porto leżakuje w ogromnych dębowych beczkach. Można tu spróbować poszczególnych odmian wina, poznając historię i charakterystykę danego gatunku. Darmowe zwiedzanie wraz z degustacją oferuje winiarnia Wiese & Krohn. Niewielka firma prowadzona obecnie przez trzecie z kolei pokolenie rodziny Falcão Carneiro dysponuje sześcioma piwnicami przy Rua Serpa Pinto 149. W sezonie (VI-IX) wytwórnia ta otwarta jest codziennie w godzinach 10:00-20:00, zaś w miesiącach X-XII i II-V czynna jest od poniedziałku do piątku od 10:00 do 17:00 (w weekendy na specjalne życzenie). Bezpłatny jest także wstęp do Museu do Vinho de Porto. Degustacje w niektórych wytwórniach są dodatkowo płatne. Magazyny firmy Croft przy Rua Barao de Forrester 412 czynne są przez cały rok codziennie od 10:00 do 18:00. Warto wspiąć się w górę brukowanymi uliczkami do piwnic Taylora przy Rua do Choupelo 250, by z tarasu podziwiać widok na rzekę i most (otwarte pon-pt 10:00, w weekendy 10:00-17:00, ostatnie wejście godzinę przed zamknięciem). Zarówno u Crofta jak i Taylora zwiedzanie z degustacją trzech win kosztuje 3€. Za wizytę w winiarniach zlokalizowanych tuż przy Avenida Diogo Leite (Sandeman, Ramos Pinto i Cálem) zapłacimy ok. 5 €. Około godziny 12:30 – 14:30 zwiedzanie niektórych wytwórni jest niemożliwe z powodu siesty. W najbardziej popularnych firmach wymagana jest wcześniejsza rezerwacja.
Mury miejskie
Kierując się z mostu Dom Luis I na Avenida de Vimara Peres, po prawej stronie zobaczymy zachowany do naszych czasów fragment najstarszych murów miejskich, zwanych Cerca Primitiva, Muralha Primitiva lub Muralha Romanica. Pozostałości muru są częścią pierwotnej linii fortyfikacji opasujących Katedrę Sé i najbliższe jej okolice. Fortyfikacje powstały już w okresie rzymskim w III w., a w wieku XII zostały odbudowane (liczyły wówczas 750 m długości i obejmowały obszar 4 hektarów). Większość muru została rozebrana XIV w., by umożliwić rozwój przestrzenny Porto. Wyznaczono wówczas nowe fortyfikacje otaczające o wiele większy obszar (Muralhas Fernandinas). Cały teren pomiędzy XIV-wiecznymi murami miejskimi został wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Jest to obszar na południe od Praça da Liberdade, aż do rzeki Douro (w tym most Ludwika I).
Ribeira
Malownicza okolica nad Douro bierze swą nazwę od określenia „beira rio” oznaczającego nadbrzeże. Ta robotnicza dzielnica po stronie Porto niegdyś zamieszkana była przez ludzi o najniższym statusie społecznym. Obecnie Ribeira stanowi popularny turystycznie rejon, a wzdłuż rzeki ciągnie się deptak Cais da Ribeira z licznymi restauracjami, kawiarniami i sklepami z pamiątkami. W nocy całe nadbrzeże jest pięknie oświetlone, jednak w ciemnych zakamarkach pomiędzy Avenida Mouzinho da Silveira a katedrą Sé bywa po zmroku niebezpiecznie. W ciągu dnia warto pospacerować w labiryncie stromych krętych uliczek Ribeiry i przyjrzeć spokojnie toczącemu się tu codziennemu życiu. Dzielnica ta kryje w swoim obrębie budynki w różnych stylach architektonicznych i stare kamienice z czerwoną dachówką, wyłożone barwnymi kafelkami azulejos. W bocznych uliczkach biedniejszych zakątków miasta, gdzie nie ma turystów, poczujemy prawdziwy klimat Porto. Opuszczone, rozpadające się kamienice też mają swój urok. Najstarsze budynki pochodzą ze średniowiecza.
Jednym z ogólnodostępnych miejsc, które warto jest zobaczyć w tej części miasta jest Praça da Ribeira, czyli historyczny plac zlokalizowany przy jednym z krańców Rua de Sao Joao. Jego charakterystycznym punktem jest stojąca na środku trzypiętrowa fontanna z rzeźbą w kształcie sześcianu – Cubo da Ribeira. Przy Rua de Alfanega stoi jeden z najstarszych budynków w Porto – Casa do Infante (wstęp płatny). Tradycyjnie uważa się, że w tym domu przyszedł na świat książę Henryk Żeglarz, inicjator portugalskich wypraw morskich. Dziś znajduje się tu muzeum. Na Largo do Terreiro znajduje się kaplica Matki Bożej Piety, a w niej przeniesiony ze zburzonej kaplicy w porcie Ribeira wizerunek czczonej w Brazylii brzemiennej Maryi. Pobliska Rua da Reboleira jest jedną z najbardziej charakterystycznych zabytkowych uliczek Porto. Przy Rua de Ferreira Borges, w miejscu dawnego klasztoru Convento de S. Francisco, znajduje się neoklasyczny gmach dawnej giełdy papierów wartościowych (Palácio da Bolsa). Monumentalny budynek z marmuru i granitu jest prawdziwym skarbem XIX-wiecznej architektury i sztuki. Bogato dekorowane wnętrze zawiera imponującą klatkę schodową i pięknie umeblowane sale (np. Sala Arabska w stylu mauretańskim). Obecnie pałac ten służy jako miejsce ważnych wydarzeń kulturalnych, społecznych i politycznych i można go zwiedzać tylko z przewodnikiem w cenie 6 €. Przy Rua da Bolsa, po lewej stronie od gmachu giełdy znajduje się dawny rynek handlowy – Mercado Ferreira Borges. Ciemnoczerwona, żelazna konstrukcja powstała w 1888 r. Obecnie odbywają się tu różne wydarzenia kulturalne. Przy Paróquia Nossa Senhora da Vitória, obok Rua de Belomonte znajduje się taras widokowy, z którego znakomicie widać Vila Nova de Gaia z jej piwnicami.
Katedra pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Porto (Sé Catedral)
Świątynia górująca na masywnym wzniesieniu przy Terreiro da Sé została wzniesiona w XII w. w stylu romańskim. W kolejnych wiekach uległa wielokrotnym przeróbkom i utraciła pierwotny wygląd – w jej bryle widoczna jest gotycka rozeta z witrażem w głównej fasadzie i wiele elementów barokowych. Został w niej ochrzczony Henryk Żeglarz. Budowla jest bardzo surowa, a jej solidne mury i niewielkie okna przywodzą na myśl skojarzenie z fortecą. Bliźniacze dzwonnice katedry wzniesiono z szarego granitu.
Wnętrze w znacznej mierze prezentuje styl barokowy. Warto zwrócić uwagę na romański chór, XIV-wieczny posąg Madonny z Vandomy i ołtarz w Kaplicy Najświętszego Sakramentu, nad którym pracowali w XVII-XIX wieku najwspanialsi portugalscy złotnicy. Wstęp na klasztorny krużganek zdobiony kafelkami azulejos jest płatny 3 €. Katedra czynna jest od poniedziałku do soboty i w niedziele od 12:00 (w tygodniu zamykana jest w godzinach 12:15-14:30).
Przed budynkiem katedry znajduje się manueliński pręgierz z zachowanymi hakami, do których przed wiekami przykuwano skazańców. Na placu stoi też pomnik Vímara Pereza. Rozciąga się stąd piękny widok na dzielnicę Ribeira.
Jeśli pójdziemy schodami w dół i skręcimy w prawo w Terreiro da Sé, a następnie skierujemy się w pierwszą uliczkę w lewo, zejdziemy do Calçada de Dom Pedro Pitões, gdzie naszym oczom ukaże się zrekonstruowana średniowieczna wieża. Jej szczątki odkryto w 1940 r. Obok niej znajduje się Igreja de São Lourenço (Convento dos Grilos), czyli kościół św. Wawrzyńca. Bezpłatnie wejdziemy tylko do jego przedsionka, ponieważ wewnątrz zlokalizowane jest Muzeum Sztuki Sakralnej i Archeologii. Z tego miejsca można zapuścić się dalej w sieć uliczek leżących na obszarze dzielnicy Ribeira.
Kościół świętej Klary (Igreja de Santa Clara)
Niewielka XV-wieczna świątynia przy Largo do Primeiro de Dezembro słynie z bogato zdobionego złotem wnętrza. Nagromadzenie barokowych i rokokowych przyprawia o zawrót głowy. Po wejściu do środka uwagę przykuwają wyobrażenia aniołów i świętych. W 1910 roku kościół św. Klary został wpisany na listę Światowego Dziedzictwa Kultury UNESCO.
Dworzec kolejowy São Bento (Estaçao de São Bento)
Budynek przy Praça Almeida Garret został wzniesiony w miejscu zrujnowanego XVI-wiecznego klasztoru benedyktyńskiego São Bento do Ave Maria (stąd jego nazwa). Stacja kolejowa w Porto jest jednym z ciekawszych zabytków w mieście. Dworzec jest ważnym węzłem komunikacyjnym w Porto. Oprócz stacji kolejowej pełni też rolę stacji metra. Przybywają tu również autobusy Rede Expressos z wielu portugalskich miast.
Gmach dworca, pochodzący z 1916 roku, kryje w sobie wnętrze pokryte tradycyjnymi malowanymi płytkami. Ściany hali dworca, podzielonej sklepionymi przejściami, wyłożone są 20 tysiącami niebieskich ceramicznych kafelków (azulejos). Te niezwykłe malowidła prezentują historię Portugalii. Można tu podziwiać m.in. przybycie do Porto króla Jana I i królowej Filipy Lancaster, których ślub przypieczętował w 1387 r. sojusz portugalsko-angielski. Kafelki przedstawiają też księcia Henryka Żeglarza, który podbił Ceutę w Maroku. Sceny te stworzył w 1905-1916 r. jeden z największych malarskich mistrzów tej sztuki – Jorge Colaço.
Igreja de Sao Ildefonso
W Porto znajduje się mnóstwo budynków ozdobionych azulejos. Przy Praça da Batalha na niewielkim wzgórzu znajduje się kościół Igreja de Santo Ildefonso. Jego fasadę również pokrywają tradycyjne portugalskie płytki. Ukończony w 1739 roku kościół został wzniesiony w barokowym stylu. Wnętrze zdobi wspaniały ołtarz główny zaprojektowany przez włoskiego artystę Nicolau Nasoni, który później zaprojektował w Porto Torre de Clerigos. Biało-niebieskie kafelki zdobią też pobliski kościół Igreja de Santo António dos Congregados oraz Igreja do Carmo.
Praça da Liberdade
Opadający z północy na południe prostokątny plac oddziela dzielnicę Ribeirę od bogatych alei handlowych w zachodniej części miasta. Charakterystycznym obiektem na Praça da Liberdade jest pomnik króla Piotra IV na koniu, pochodzący z 1866 r.
W dzielnicy Baixa, skupionej wokół Avenida dos Aliados i Rua da Restauração, można zobaczyć popularne zabytki miasta, jak np. Torre dos Clérigos – 76-metrową wieżę, z której widać całe miasto, rzekę Douro i ocean (wstęp 2 €). Budowla wzorowana była na typowych dla architektury północnych Włoch wolno stojących dzwonnicach (campaniles, takich jak Krzywa Wieża w Pizie, Dzwonnica Giotta we Florencji czy wieża św. Marka w Wenecji). Obiekt usytuowany jest na wzgórzu przy końcu Rua dos Clérigos (na zachód od Praça da Liberdade). Aby dotrzeć na jej szczyt, trzeba wspiąć się po 255 stopniach.
Avenida dos Aliados
Reprezentacyjna aleja wychodząca z północnej części Praça da Liberdade stanowi serce miasta, niezwykle popularne zarówno wśród turystów, jak i mieszkańców. Szeroka ulica przedzielona jest pasem zieleni z deptakiem i ławeczkami, otoczona neoklasycystycznymi kamienicami, hotelami i bankami. Avenida dos Aliados zakończona jest od północy placem Praça do General Humberto, a od południa placem Praça da Liberdade.
Urząd miejski (Câmara Municipal do Porto, zwany również Paços do Concelho), dominujący na północnym końcu Avienda dos Aliados został wybudowany w XX w. i jest jednym z największych ratuszy w Europie. Warto zwrócić uwagę na 70-metrową, granitowo–marmurową wieżę dzwonnicy i okazały zegar. Po zachodniej stronie budynku znajduje się główne biuro informacji turystycznej (otwarte 21 VII-21 IX codziennie od 9:00 do 19:00, 22 IX-20 VII codziennie od 9:00 od 17:30).
Księgarnia Lello & Irmão (Livraria Lello & Irmão)
Na zachód od Praça da Liberdade, niedaleko szpitala Hospital Santo Antonio, znajduje się Jardim da Cordoaria – niewielki park miejski ze stawem (dość popularny wśród turystów m.in. ze względu na bezpłatne Wi-Fi). W jego okolicy zlokalizowanych jest kilka budynków należących do lokalnego uniwersytetu. W pobliżu parku, przy Rua das Carmelitas 144 znajduje się wyjątkowa księgarnia, czynna nieprzerwanie od 13 stycznia 1906 roku. Za skromną fasadą budynku ukrywa się przytulne wnętrze z wijącymi się w dwóch przeciwnych kierunkach secesyjnymi schodami.Wnętrza są dziełem architekta Xaviera Estevesa. Stylowe półki wypełniają rzędy książek (nie tylko w języku portugalskim), a niektóre egzemplarze posiadają podpisy autorów. Warto też zwrócić uwagę na szyny biegnące po podłodze, bogato zdobione sufity, ściany i wielobarwne witraże. Klimat panujący we wnętrzu niesamowicie nastraja do czytania. Miejsce to znalazło się na trzecim miejscu w rankingu najpiękniejszych księgarń świata wg gazety The Guardian. Wewnątrz obowiązuje zakaz fotografowania (zdjęcie można ewentualnie wykonać tylko zza drzwi wejściowych).
Portugalczycy twierdzą, że księgarnia ta była inspiracją dla niektórych fragmentów „Harrego Pottera”. Co ciekawe, Joanne Kathleen Rowling mieszkała w tej okolicy gdy pracowała w Porto jako nauczycielka języka angielskiego. Autorka była żoną Portugalczyka – dziennikarza Jorge’a Arantesa, zaś jej dziadek był profesorem na uniwersytecie w Coimbrze.
Mercado do Balhão
Na wschód od Praça do General Humberto znajduje się tradycyjny targ Mercado do Balhão z XIX-wieczną żelazną bramą. Przestronne wnętrze hali wypełniają stragany z lokalnymi produktami spożywczymi. Na dwóch poziomach najstarszego rynku handlowego w Porto można kupić kwiaty, warzywa, owoce, ryby, słodycze oraz rękodzieło (w niedzielę nieczynny).
Rua de Santa Catarina
Idąc dalej pod górę dotrzemy do głównej ulicy handlowej w Porto, przy której znajdziemy sklepy najsłynniejszych światowych marek. Wyłączona z ruchu Rua de Santa Catarina od dawna była popularnym deptakiem, a spacery tą promenadą uchodziły za szczyt dobrego tonu wśród mieszczan.
Capela das Almas de Santa Catarina
Jeszcze bardziej na północ przy pasażu Santa Catarina znajduje się Capela das Almas (Kaplica Dusz), pochodząca z początku XVIII wieku. Niewielki, wyjątkowo prosty pod względem architektonicznym budynek wprawdzie nie kryje w sobie barokowego przepychu, jednak jego fasada zachwyca pokrywającymi go niebieskimi płytkami azulejos.
Cafe Majestic
Na południowym końcu ulicy Santa Catarina znajduje się najbardziej znana kawiarnia w Porto. Słynny lokal wystrojem z początku ubiegłego wieku zachwyca unikalnym wnętrzem w stylu Art Nouveau. W jednej z najstarszych kafejek w mieście panuje niepowtarzalna atmosfera. Zobaczymy tu wspaniałe secesyjne krzywizny i drewniane detale z motywami roślinnymi. Pozycje w menu są dość drogie, jednak sam wstęp do kawiarni jest bezpłatny. Otwarta w 1921 roku kawiarenka była popularnym miejscem spotkań miejscowej inteligencji. Po latach świetności lokal popadł w ruinę, jednak został odnowiony i znów jest czynny. To właśnie tutaj w latach 1991-1993 rozpoczęły się prace J.K. Rowling nad pierwszą częścią „Harrego Pottera”. Kawiarnia jest obecnie bardzo popularna wśród turystów. Innym znanym lokalem jest Luso Caffé, założona w 1935 r. przy Praça de Carlos Alberto.
São Martinho de Cedofeita
Kościół św. Marcina z Cedofeita, przy Rua Anibal Cunha jest najstarszą świątynią miasta w stylu romańskim. Budynek istniał już w XIII w., jednak prawdopodobnie już w VII w. stała w tym miejscu niewielka świątynia Swebów. Warto obejrzeć północny portal kościółka, który przedstawia wyobrażenie Baranka Bożego.
Od tego kościoła swoją nazwę wzięła pobliska ulica Rua de Cedofeita, przez którą przez lata przebiegał ważny szlak łączący Porto z Barceloną. Dzisiejszy wygląd deptaka zyskała w połowie XVIII w. podczas rewitalizacji miasta. Jedną z jej przecznic jest znana z licznych galerii sztuki Rua de Miguel Bombarda. W każdą pierwszą sobotę miesiąca odbywają się tu otwarcia nowych wystaw.
Boavista
Wiele interesujących atrakcji Porto znajduje się na zachód od centrum miasta. Okolicę tę można podzielić na 2 części – Boavistę i Foz do Douro. Boavista rozpoczyna się w odległości około 3 km na północny zachód od Praça da Liberdade – na Praça de Mouzinho de Albuquerque (Rotunda da Boavista), czyli rondzie z parkiem pośrodku. W centralnej części Jardim da Boavista stoi potężna kolumna, wzniesiona w 1951 roku.
Casa de Musica
Na północ od ronda znajduje się Dom Muzyki – główna sala koncertowa miasta, uważana za perłę architektury współczesnej. Casa da Música mieści się w dwunastopiętrowym budynku o nieregularnym kształcie. Bryła z białego betonu została zaprojektowana przez światowej sławy holenderskiego architekta Rema Koolhaasa i stanowiła część projektu „Porto – Stolica Kultury Europejskiej 2001”. W budynku często odbywają się koncerty jazzowe i fado oraz festiwale muzyczne (zarówno płatne jak i darmowe). Nowoczesny obiekt mieści w sobie salę mogącą pomieścić 1300 osób, a także sklepy i lokale gastronomiczne. Na najwyższym piętrze znajduje się restauracja Kool, uważana za jedną z najlepszych w mieście. W Casa da Música organizowane są wycieczki z przewodnikiem.
Foz do Douro
Dzielnica ta rozciąga się na zachód od najbliższego oceanowi mostu w Porto aż do wybrzeża Atlantyku. Ponte da Arrábida ma całkowita długość 615 m i prowadzi przez niego jedna z głównych autostrad w Portugalii, łącząca północną i południową część kraju. W dzielnicy Foz do Douro znajdują się dwa forty (Castelo do Queijo i Castelo de São João) oraz największy park w Porto – Parque da Cidade. Wzdłuż Avenida da Boavista przykuwają uwagę XIX-wieczne domy zbudowane przez Portugalczyków wracających ze swoimi fortunami z Brazylii. Przy tej ulicy znajduje się też znane Museu de Arte Contemporâneade Serralves. W Foz do Douro można odpocząć nad oceanem i spróbować dań z owoców morza. Można tu dojechać starym tramwajem nr 1, którego trasa biegnie od przystanku Infante (spod kościoła Săo Francisco) nad sam Atlantyk wzdłuż brzegu Douro, aż (do Passeio Alegre). Jazda zabytkowym pojazdem może trwać nawet do godziny, ale stanowi ona niewątpliwą atrakcję, a po drodze można podziwiać z okien tramwaju fort Castelo de São João Baptista da Foz z końca XVI wieku. Obecnie znajduje się w nim Ministerstwo Obrony. W Foz do Douro warto przejść się promenadą wzdłuż wybrzeża i udać się na gruboziarnistą, kamienistą plażę (chłodna woda Atlantyku i fale nie zachęcają do kąpieli). By dojść nad ocean, od końcowego przystanku trzeba przejść przez niewielki park.
Jardins do Palácio de Cristal do Porto
Wśród bujnej roślinności parku można odpocząć po długich godzinach zwiedzania. Rozciąga się stąd wspaniały widok na rzekę i mosty. Ogrody Palácio de Cristal do Porto pełne są zadbanych klombów i drzew. Znajduje się tu też Galeria Sztuki, w której organizowane są bezpłatne wystawy czasowe.
Plaże
W upalny dzień można udać się na jedną z plaż, np. do Matosinhos, Vila Nova de Gaia, Vila do Conde, Miramar, Aguda lub Granja. Północ Portugalii to dosyć wietrzny region, a woda w ocenie jest bardzo zimna.
BEZPŁATNE MUZEA:
Wszystkie muzea miejskie oferują w weekendy darmowy wstęp. Ponadto codziennie do 18:00 wejdziemy bezpłatnie do Portugalskiego Muzeum Fotograficznego (Centro Portugues de Fotografia).
ŚWIĘTA:
Festa de São João do Porto – 23 czerwca – fiesta na cześć św. Jana, patrona kochanków
Festa de Sao Bartolomeu – pierwsza niedziela po 24 sierpnia – pochód lalek w papierowych ubraniach i kąpanie ich w oceanie
Grande Noite do Fado – październik/listopad – festiwal fado
Kuchnia:
By zjeść tradycyjne portugalskie dania w normalnej cenie, warto odwiedzić kameralną lokalną knajpkę z kafelkami na ścianach, do której zaglądają głównie mieszkańcy. W takich miejscach nie znajdziemy menu po angielsku, ale klimat będzie niepowtarzalny. Aby dowiedzieć się, jak tanio zjeść w Porto, zajrzyjcie do specjalnego wątku na naszym forum.
W Porto, jak w całej Portugalii jada się małe babeczki śmietankowe pastéis de nata. Galão to kawa ze spienionym mlekiem (3/4 mleka + espresso). Lokalnym przysmakiem są też kanapki o nazwie „Francesinha”. Sekretnym składnikiem jest sos na bazie piwa i pomidorów. Ta specjalność północnej Portugalii składa się z dwóch grzanek wypełnionych stekiem wieprzowym (lub wołowym), szynką konserwową, kiełbasą i serem. Czasem można spotkać wersję wzbogaconą, np. owocami morza.
Popularne są też tradycyjne potrawy z suszonego i solonego dorsza (bacalhau), sardynki z grilla i flaczki (tripa) duszone z dodatkiem fasoli i kiełbasy, w sosie pomidorowym. Wśród zup króluje caldo verde, czyli rodzaj kapuśniaka z drobno poszatkowanej kapusty ugotowanej w ziemniaczanym kremie z dodatkiem suszonej kiełbasy.
Słodkie, mocne vinho do Porto nigdzie nie będzie nam smakować tak dobrze jak nad brzegiem rzeki Douro… Zarówno wino „z górnej półki”, jak i najtańsze odmiany dostępne są np. w Minipreco i w dyskontach Pingo Doce (ponieważ sieć ta należy do Jerónimo Martins, czasem wina tej marki można znaleźć w Polsce w Biedronce).
Darmowe wycieczki po Porto (napiwki są mile widziane): http://portofreetour.com.
Jeśli macie własne wskazówki dotyczące zwiedzania Porto za grosze, zapraszam do komentowania.
