Najdziwniejszy sezon wakacyjny świata? „Rządzący popsuli nasze plany na ożywienie rynku”

Tak jak inni uczestniczy rynku turystycznego, Enter Air jest w trakcie najbardziej szalonego roku dla tej branży, który zapowiada się jako najgorszy w historii. Widać to zresztą nawet po wynikach finansowych: największa linia czarterowa w Polsce w I półroczu zanotowała 133,1 mln PLN straty netto. Mimo to przewoźnik na tle choćby niektórych biur podróży prezentuje się nienajgorzej. O tym, jaki jest ten kończący się sezon turystyczny dla Enter Air i całej branży, opowiada nam w rozmowie Andrzej Kobielski.

Mariusz Piotrowski: Jak Enter Air radzi sobie w czasie pandemii i obniżonego popytu? Na ile realizujecie plany, które mieliście określone na ten rok?

Andrzej Kobielski: Na pewno nasze apetyty były znacznie większe. Niestety, rządzący trochę popsuli nam popyt i szanse na ożywienie rynku. Na pewno pierwszym problemem był wzrost przypadków zachorowań w Polsce, związany choćby z zezwoleniem na organizację dużych wesel. Kolejnym kłopotem, który przełożył się na załamanie sprzedaży, były podawane w mediach informacje przez ministra zdrowia, że Polska rozważa wprowadzenie kwarantanny dla wracających z zagranicy. To wprowadziło niepotrzebną nerwowość, tym bardziej, że skończyło się tylko na słowach. Była też kwestia Hiszpanii i jej umieszczenia na liście z zakazem lotów – dyskusje na ten temat zaczęły się 2 tygodnie przed publikacją rozporządzenia, w międzyczasie pojawił się wyjątek dla lotów czarterowych, ale to nie miało żadnego znaczenia, bo sprzedaż tego kierunku praktycznie stanęła.W przypadku Hiszpanii widzimy jednak, że sprzedaż w biurach podróży zaczyna rosnąć – wystarczyły 2 tygodnie ciszy w temacie i rezerwacje zaczynają trochę odbijać.

Czy sezon letni będzie przedłużony?

– Pierwotnie zakładaliśmy z touroperatorami przedłużenie sezonu i przeciągnięcie popytu, jednak tu z kolei borykamy się z lokalnymi uwarunkowaniami, np. na Wyspach Kanaryjskich, gdzie część hotelarzy zdecydowała się już na zamknięcie hoteli. Widzimy jednak, że ten sezon trochę się przesuwa – zwykle sezon letni kończył się na przełomie września i października, teraz potrwa przynajmniej do końca października.

A jak wygląda sytuacja na rynku w kontekście sezonu zimowego? I jak na tym tle wygląda Enter Air?

– Sytuacja jest dynamiczna i niepewna – mamy do czynienia z narracją dotyczącą drugiej fali zachorowań, która może wystraszyć część ludzi bardziej wrażliwych. Szacuję jednak, że powinniśmy zakończyć rok na poziomie 30-40 procent ubiegłorocznej liczby obsłużonych pasażerów. To nadal daje nam całkiem niezły wynik w porównaniu do branży, która spodziewa się wyniku na poziomie 5 – 20 procent, w zależności od rynku.

Jak w tej sytuacji można w ogóle planować siatkę połączeń i czy biura podróży mają duży problem z wypełnianiem samolotów?

– Zawsze podchodziliśmy do rynku w sposób elastyczny. Nie możemy zamykać oczu na otoczenie rynkowe, wspólnie z touroperatorami projektujemy więc kolejne sezony. Konsekwencją jest to, że od lat Enter Air ustawicznie rósł – razem z rynkiem i poprzez jego kreowanie, średnio ponad 20% rocznie.  Tak było praktycznie od roku 2010, gdy na rynku pojawiało się niedooferowanie – wspólnie z biurami podróży postanowiliśmy działać, aby nie zostawiać rynku czarterowego low-costom. Po latach biura zrozumiały, że fakt, iż bilet może być  o 4-5 EUR tańszy, nie pokrywa faktu elastycznej współpracy z przewoźnikiem. A dodatkowo jako polska linia mamy inne zalety, choćby przy dalszych kierunkach. Lecąc z Polski na przykład do Egiptu możemy wylatywać wcześnie rano, a w drogę powrotną ruszać późnym popołudniem – czegoś takiego nie gwarantują inni przewoźnicy.

Kilka dni temu LOT zapowiedział mocne wejście w sektor turystyczny – przewoźnik chciałby przewieźć ponad milion turystów na ich wakacyjne urlopy w przyszłym roku. Czy to realna perspektywa i czy jako Enter Air nie obawia się pan tych planów ekspansji?

– To jest naturalny krok i żadna tajemnica, że pierwszy rynek, który zostanie odtworzony w jakiejś jego części, to właśnie rynek turystyczny. LOT dobrze zidentyfikował sytuację, choć milion pasażerów jest dość ambitnym celem. Natomiast tutaj pojawia się kwestia zoptymalizowania – tego czy idziemy w dużą liczbę przewiezionych pasażerów czy dbamy o rentowność. Jeśli LOT będzie zainteresowany przejęciem tego wrażliwego cenowo segmentu pasażerów, który jest skłonny zapłacić 100-200 PLN za bilet, to chętnie oddamy im tego pasażera.

Ale wydaje się, że nawet na rynku czarterowym może pojawić się miejsce na ekspansję?

– Tak, widzimy choćby to, co dzieje się teraz z Travel Service, który wystąpił o ochronę przed wierzycielami. Rynek lotniczy, także w Polsce, na pewno się zmieni, choć dużo będzie zależało od tego, jak mocno rządy poszczególnych państw będą się angażowały w ratowanie przewoźników. Gdyby pozostawić wszystko wolnemu rynkowi, te zmiany na pewno byłyby większe i szybsze.

A czy widzi pan jakieś zmiany w tym, w jaki sposób podróżujemy? Czy niepewność w czasach COVID-19 sprawiła na przykład, że jest więcej rezerwacji indywidualnych i czy może to jest taki element, w który Enter Air powinien się mocniej zaangażować?

– W Polsce segment podróżujących indywidualnie dzieli się na 2 grupy. Pierwsza jest spontaniczna, reagująca na promocje i bardzo wrażliwa cenowo. Druga jest bardziej świadoma, ma doświadczenie z indywidualnych wyjazdów i mniejszą wrażliwość na cenę, jednak jest znacznie mniej liczna. Z tej pierwszej grupy nie da się wyżyć, bo nie ma sensu wypełnianie 189- miejscowego samolotu pasażerami płacącymi 100 PLN za bilet. Może to stanowić jedynie uzupełnienie oferty i zdarzają się loty, gdy nawet 1/3 osób to pasażerowie wykupujący bilety indywidualnie.

Z czego to wynika?

– Mamy dobre relacje z touroperatorami. Gdy słyszymy, że dane biuro nie jest w stanie “udźwignąć” danego kierunku, oferujemy pomoc.

Podczas panelu na Kongresie Rynku Lotniczego mówił pan o tym, że obowiązkowe testy na koronawirusa sprawią, że ceny biletów mocno pójdą w górę. Nie tylko z uwagi na same testy, ale choćby sam czas oczekiwania na przeprowadzenie ich wśród pasażerów, przez co samoloty będą wykonywały mniej rotacji. Czy to nieuchronna perspektywa i kiedy takich podwyżek możemy się spodziewać?

– Być może w przyszłym roku w celu stymulacji popytu część podwyżek wzięlibyśmy na siebie, ale docelowo ktoś te dodatkowe koszty będzie musiał ponieść. Jeśli koszt stały będzie się rozkładał nie na 600 pasażerów, a na 200, to nie będzie innego wyjścia.

Ale jaką w takim razie widzi pan alternatywę dla testowania? Wielu przewoźników uważa, że w obecnej sytuacji to jedyne wyjście, by doprowadzić do “nowej” normalności i rozruszać popyt.

– Sam COVID jest dla nas w tej chwili czymś nie do końca zdefiniowanym. Spodziewam się, że z każdym miesiącem i kwartałem będziemy mądrzejsi. Może się okazać, że pojawią się inne sposoby sprawdzania pasażerów niż testy wymazowe, dochodzi do tego kwestia ewentualnej szczepionki oraz nowej odmiany koronawirusa, która w zmutowanej wersji ma bardziej przypominać grypę – jest bardziej transmisyjna, ale mniej szkodliwa. Jest też więcej ludzi, którzy przechodzą koronawirusa bezobjawowo.

Problemem wydaje się też to, że wielu potencjalnych pasażerów i klientów biur podróży rezygnuje na wieść o tym, że przed wylotem będą musieli wykonać test na koronawirusa. Czy to duży problem?

– Tak, widzimy, że dla wielu potencjalnych klientów jest to problem, który odstręcza ich od podróży. Według mojej oceny ludzie doceniają prostotę i komfort. I zwyczajnie nie chcą robić testów, bo z ich strony jest to dodatkowy wysiłek i koszt. Istotne jest aby zbudować transparentny i stabilny przekaz dla rynku jakie są zasady podróżowania, a demonizowanie COVID z pewnością nie będzie wspierało popytu.