Most łączący Sycylię z Kalabrią wzbudzi wiele kontrowersji. W całej Europie było sporo podobnych przykładów
Które europejskie miasto ma najwięcej mostów? Zgaduję, że wielu z Was pomyślało o Wenecji. W rzeczywistości takim mianem może się pochwalić Hamburg, gdzie doliczono się około 2300 takich konstrukcji. Ale nie o rekordach mowa. W całej Europie istnieje kilka imponujących mostów łączących dwa brzegi, które z punktu widzenia turystów stanowią niemałą atrakcję, ale są przedmiotem sporów wśród mieszkańców. Część z nich ma się dobrze i spełniają swoje zadanie, a niektóre wywołują mnóstwo dyskusji.
Krótka historia mostu Pelješac
Koncepcja wybudowania mostu Pelješac, łączącego półwysep o tej samej nazwie z pozostałą częścią Chorwacji sięga kilku dekad wstecz. W 1996 roku podpisane zostało porozumienie z Neum, na mocy którego Chorwacja zyskała swobodny przepływ właśnie przez Neum, czyli jedyne ujście Bośni i Hercegowiny do Morza Adriatyckiego. Nigdy nie doszło jednak do ratyfikacji, dlatego przy wyjeździe na bośniackie tereny odbywała się kontrola graniczna. Jako że w styczniu 2023 roku Chorwacja przystąpiła do strefy Schengen, kontrole te byłyby bardziej rygorystyczne, a przez to podróż np. do Dubrownika znacznie dłuższa.
Budowa mostu została zatwierdzona przez oba kraje w grudniu 2006 roku, a w kolejnych miesiącach rozpoczęto poszukiwanie wykonawcy. Szacowano, że koszt wyniesie około 260 milionów euro. Bośniacy nagle powiedzieli STOP – w czerwcu 2007 roku sprzeciw wyraziła Państwowa Komisja Graniczna, deklarując przy tym, że jeśli Chorwacja jednostronnie zacznie budowę, zostanie pozwana. Straszenie na nic się nie zdało, bowiem w październiku 2007 roku rozpoczęto prace na południowych i północnych końcach, a jesienią 2008 roku na morzu.
Dalsze prace zastopował kryzys finansowy z lat 2007-2009. Choć podawano wówczas, że most powstanie do 2015 roku (w międzyczasie Chorwacja dostała 200 tysięcy euro z Unii Europejskiej po przystąpieniu do niej w 2013 roku), sprawy mocno się wydłużały, głównie ze względów polityczno-formalnych. Ostatecznie za wznowienie prac odpowiedzialna była firma China Road and Bridge Corporation, a oddanie mostu do użytku nastąpiło 26 lipca 2022 roku.
Side od 1576 PLN na 7 dni (lotnisko wylotu: Katowice)
Złote Piaski od 1626 PLN na 7 dni (lotnisko wylotu: Katowice)
Costa Brava od 1956 PLN na 7 dni (lotnisko wylotu: Kraków)
Chorwaci są zadowoleni z budowy mostu
Nieco zawiła historia budowy mostu wzbudziła więc uzasadnione podejrzenia, że tak długi czas jego powstawania był wynikową m.in. sporów na linii chorwacko-bośniackiej. Zapytaliśmy mieszkankę Chorwacji o to, jakie jest ogólne podejście obywateli tego kraju do inwestycji.
– Od wielu lat my, Chorwaci, chcieliśmy zjednoczyć nasze terytorium w jedną całość. Jedyną opcją była budowa mostu. Osobiście jest mi przykro, że ten temat jest upolityczniony. Chorwaci nie mają nic przeciwko Bośni i Hercegowinie ani jej mieszkańcom. Ponadto Chorwaci są jednym z narodów składowych Bośni. Nie ma więc wrogości, ale zdroworozsądkowa decyzja o zjednoczeniu Chorwacji w jeden organizm – powiedziała w rozmowie z Fly4Free.pl Ivana, mieszkanka Dalmacji.
Z turystycznego punktu widzenia, most stanowi również niemałą atrakcję. Osobiście jadąc nim miesiąc po otwarciu byłem wręcz oczarowany widokami, którym sprzyjał dość mały ruch. Co prawda jadąc z Dalmacji do Dubrownika trzeba lekko odbić na północ, ale jest to na tyle nieznaczny dystans, że kompletnie nie odczuwa się tego na przestrzeni całej trasy. – Połączenie terenu mostem znacznie ułatwia podróż do Dubrownika. Oczywiście decyzja jest polityczna, ale przede wszystkim terytorialna i mądra – potwierdza moje domysły Ivana.
Budowa mostu Pelješac przyniosła ponadto korzyści w postaci możliwości szybszego dostania się na półwysep, który praktycznie co roku przyciąga tysiące turystów (w tym oczywiście Roberta Makłowicza!). Dotychczas można było na niego dojechać z miejscowości Zaton Doli, już po przekroczeniu bośniackiego kawałka terenu albo rzecz jasna promem z miasta Ploče. Jedna i druga opcja zabierały dość sporo czasu, dlatego most okazał się być korzyścią zarówno dla mieszkańców, jak i turystów.
Rozważany od tysięcy lat most łączący Sycylię z Kalabrią
Dość podobnie, nie tylko ze względu na charakter, ale i zawiłości polityczne wygląda kwestia zapowiadanego od wielu lat mostu łączącego Sycylię z kontynentalną częścią Włoch. Konstrukcja docelowo mająca przebiegać przez Cieśninę Mesyńską proponowana była już za czasów starożytnych, ale pierwsze szczegółowe plany powstały w latach 90. XX wieku. Włoski parlament odrzucił wówczas pomysł, wątpiąc w „użyteczność i żywotność” mostu.
Ale to byłoby zbyt proste wytłumaczenie – chodziło także o pieniądze. Parlament stwierdził, że budowa byłaby zbyt dużym obciążeniem dla włoskiego skarbu państwa. Do tego twierdzono, że połączenie drogowe i kolejowe prowadzące do lokalizacji proponowanego mostu nie byłoby w stanie obsłużyć tak dużego ruchu (most miał łączyć miasta Torre Faro i Villa San Giovanni). Obawiano się także wzrostu przestępczości i ułatwienia działań organizacjom, takim jak Cosa Nostra i Ndrangheta.
Teraz temat na nowo powrócił. Przed kilkoma dniami nowy włoski rząd kierowany przez centroprawicową koalicję ogłosił, że na nowo zabiera się za realizację działań. Rada Ministrów przyjęła dekret rewitalizujący Stretto di Messina SpA, spółkę państwową, która będzie nadzorować cały projekt, a od lipca 2024 roku mają ruszyć pierwsze prace budowlane.
Sycylijczycy sceptycznie nastawieni
Mieszkająca od kilku lat na Sycylii Maria Magdalena Milczarek, prowadząca profil „Polka na Sycylii” w mediach społecznościowych twierdzi, że z jej perspektywy most byłby dobrym rozwiązaniem. – Sama być może wybrałabym się do Polski samochodem i chętnie przewiozłabym sobie w jedna i druga stronę autem sporo rzeczy, które w walizce się nie mieszczą – stwierdziła. Wśród minusów wymieniła z kolei fakt, że „ogrom ludzi, którzy pracują w porcie i tylko z tego żyją straciłoby pracę„.
No ale przecież Sycylia to też rodowici mieszkańcy, którzy śledzili projekt od samego jego początku. – Twierdzą, że jest to zbyt duży koszt i państwo nie jest w stanie się na to zebrać. Kolejny argument, który tu słyszę jest następujący – bilet na przejazd byłby bardzo drogi. Mowa o biletach za przejazd, który musiałby być zakupiony – dodaje „Polka Na Sycylii”.
Jak więc widać, plany budowy mostu na Sycylii spotykają się z podobnym odbiorem, co w kontekście mostu Pelješac. W obu przypadkach, mocno obwarowanych politycznymi przepychankami, kluczową kwestią są pieniądze. Z perspektywy turysty byłoby to niewątpliwie coś ciekawego – w końcu most łączyłby piękne miejsca i sam w sobie był atrakcją. Nie trudno jednak nie odnieść wrażenia, że jeśli miałby powstać kosztem tysięcy mieszkańców, którzy straciliby źródło przychodu, radość z jego budowy byłaby… jakaś taka mniejsza.
Inne imponujące europejskie konstrukcje z zawiłą historią
Kwestia mostów łączących dwa brzegi w Europie generalnie jest bardzo ciekawa. Można by pomyśleć, że to przecież normalna rzecz – w końcu ułatwia się w ten sposób transport, tranzyt, a do tego wspiera turystykę poprzez ułatwienie przemieszczania się po danym mieście. W rzeczywistości jest kilka innych przypadków, gdzie budowa takich konstrukcji wywoływała sporo emocji.
Prawdopodobnie jedno z największych znaczeń ma most Bosforski, który łączy Europę z Azją. Podobnie jak zapowiadany most na Sycylii, pomysł na jego wybudowanie sięga starożytności, a pierwszy konkretny projekt powstał w 1900 roku i obejmował wówczas połączenie kolejowe między kontynentami. Oddano go do użytku 30 października 1973 roku, dzień po 50. rocznicy powstania Republiki Turcji i od tamtego czasu pełni bardzo ważną rolę w kontekście szlaków komunikacyjnych. Od 2016 roku nosi nazwę „Most Męczenników 15 lipca”, a to za sprawą zablokowania przejazdu przez frakcję tureckich sił zbrojnych podczas próby zamachu stanu.
Jednym z najbardziej imponujących mostów w Europie jest z pewnością Øresundsbron, czyli Most nad Sundem, który łączy Danię (Kastrup, Kopenhaga) ze Szwecją (Malmö). Jego całkowita długość to aż 7,8 kilometra (wraz z tunelem pod cieśniną 15,9 kilometra), co sprawia, że jest to najdłuższa w Europie droga i linia kolejowa połączona w jedną strukturę. W latach 50. i 60. ubiegłego wieku władze obu krajów debatowały nad umiejscowieniem i dokładną formą mostu. Kłótnie dotyczyły głównie niektórych interesów regionalnych i lokalnych, przez co proces budowy wydłużał się przez kilka kolejnych dekad. Konstrukcja zaczęła nabierać kształtów w 1995 roku, a po czterech latach została oddana do użytku.
Most Nowej Europy to z kolei konstrukcja na rzece Dunaj, wyznaczająca jednocześnie granicę między Rumunią i Bułgarią. Pomysł na jego budowę powstał już w 1909 roku, kiedy to bułgarska strona chciała uzyskać połączenie do rumuńskiego miasta Calafat. Sporą przeszkodą w jego realizacji była również wojna w Kosowie pod koniec lat 90., na skutek której Bułgaria zamknęła granicę z Jugosławią i rozpoczął się międzynarodowy bojkot gospodarczy. W ostatniej dekadzie XX wieku do sporu pomiędzy Rumunią i Bułgarią o lokalizację mostu włączyła się również Grecja, która chciała zyskać drogę łączącą Saloniki z resztą Europy. Ostatecznie budowę rozpoczęto w maju 2007 roku, a oficjalne otwarcie nastąpiło w czerwcu 2013 roku.
